Wiktor Pełka

Wojsko i służby mundurowe

Wiktor Pełka to postać, która na trwałe wpisała się w historię polskiego lotnictwa. Urodził się 31 lipca 1913 roku we Wręczycy, a jego życie zakończyło się 26 marca 1996 roku.

Pełka był nie tylko pilotem, ale także doświadczonym specjalistą w swojej dziedzinie. Służył w charakterze podporucznika rezerwy, co podkreśla jego zaangażowanie i pasję do lotnictwa, które towarzyszyły mu przez całe życie.

Życiorys

Wiktor Pełka, syn Aleksandra, który był leśnikiem oraz Katarzyny z Przybylskich, swoją edukację rozpoczął w Kłobucku, gdzie skończył szkołę powszechną. Następnie kontynuował naukę w Szkole Rzemieślniczo-Przemysłowej w Częstochowie. Po pomyślnym ukończeniu tej instytucji w 1930 roku, przeniósł się do Wilna, gdzie uczęszczał do Państwowej Szkoły Technicznej im. Marszałka Piłsudskiego, którą ukończył w 1935 roku.

W 1932 roku, w Wilnie, rozpoczął swoją przygodę z lataniem na szybowcu szkolnym Wrona. Tam poznał pasjonatów lotnictwa, w tym Włodzimierza Kureca oraz Tadeusza Górę. Dalsze szkolenie odbył na szybowcu Czajka w Starym Sączu, uzyskując kategorię C.

W 1935 roku Wiktor otrzymał przydział do pułku piechoty w Łucku, gdzie zgłosił się jako ochotnik i rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Pod czujnym okiem instruktorów, Dormana oraz Tańskiego, szkolił się na takich samolotach jak RWD-8, PWS-16, Potez XV i Potez XXV, kończąc szkołę z drobnym sukcesem, zajmując 6. lokatę na 36 absolwentów.

W 1937 roku pełnił służbę w 4 pułku lotniczym w Toruniu. Po ukończeniu SPL, rozpoczął pracę w Lublinie w LWS, gdzie współpracował z inż. Jerzym Teisseyre’em oraz inż. Władysławem Fiszdona. Uzyskując uprawnienia instruktorskie, szkolił adeptów lotnictwa w L.K.L. w Lublinie na Hanriocie H-28. W 1938 roku Wiktor wrócił na Śląsk, gdzie zakończył kurs PW Lotniczego w Katowicach. Jego zamiłowania do akrobacji samolotowej zaowocowały udziałem w zawodach lotniczych, w których często rywalizował z Władysławem Wojnarem, stryjem Jerzego Wojnara.

W sierpniu 1939 roku, w związku z mobilizacją, przydzielono go do 2 pułku lotniczego w Krakowie. 15 września jego klucz łącznikowy został przydzielony do X Dywizjonu Bombowego dowodzonego przez ppłk. Józefa Werakso. 17 września, w trakcie lotu mającego na celu wyszukiwanie lądowiska, jego RWD-8 został zestrzelony przez wojska sowieckie, lądując przymusowo w okolicach Buczacza. Wiktor, po tym jak jego towarzyszy, ppor. Władysław Kramarz, zmarł w 1940 roku w Katyniu, naprawił przewód paliwowy, udało mu się wystartować.

W czasie II wojny światowej Wiktor zaangażował się w działalność w Armii Krajowej, pracując w komórce legalizacyjnej. Po zakończeniu konfliktu starał się o wstąpienie do personelu PLL LOT i otrzymał skierowanie do 15 Szkolno-Treningowego Pułku w Radomiu, gdzie przeszedł przeszkolenie na samolocie UT-2, a później w 7. eskadrze na Okęciu – na Li-2. W trakcie współpracy z innymi pilotami dał się poznać jako doskonały lotnik, zdobywając uprawnienia kapitana statku powietrznego w 1947 roku.

Niedługo później objął stanowisko instruktora, uzyskując także uprawnienia do oblotów po remontach. W jednym z tych lotów, gdy doszło do awarii silników na samolocie Li-2, Wiktor wykazał się niesamowitą zdolnością opanowania sytuacji, lądując bezpiecznie na pasie 21, na lotnisku Okęcie.

W 1948 roku otrzymał uprawnienia kapitańskie na czterosilnikowy samolot SE 161 Languedoc. Podczas jednego z lotów w 1948 roku wykonał awaryjne lądowanie w polu w pobliżu Reims we Francji z powodu awarii silników. Kolejne niezwykłe lądowanie miało miejsce na samolocie Viscount V-804, gdy ze względu na silną burzę śnieżną zmuszony był wylądować na wojskowym lotnisku w Łęczycy.

Od Instytutu Lotnictwa otrzymał zlecenie na prowadzenie prób w locie jako pilot doświadczalny, wykonując loty z kpt. Włodzimierzem Gedyminem. 7 maja 1950 roku przeprowadził lot sprawdzający na motoszybowcu „Pegaz”. Następnie zjawiono mu także obowiązki związane z próbami śmigłowca BŻ-1 GIL, który zaprezentował w obecności władz cywilnych i wojskowych 14 września 1951 roku.

W 1956 roku jako kapitan pierwszy pilotujący pomoc humanitarną w Budapeszcie, stale poszerzał swój zakres umiejętności, a we wrześniu 1962 roku wziął udział w szkoleniu w Wielkiej Brytanii w pilotażu samolotów Vickers Viscount. Miał uprawnienia do lotu na wszystkich typach statków powietrznych, które po nim dzielił się z jedynie nielicznymi inżynierami, takimi jak Andrzej Abłamowicz oraz Ludwik Natkaniec.

W PLL LOT pracował do grudnia 1973 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę, wylatując łącznie 6 000 000 kilometrów i spędzając 22 000 godzin w powietrzu. Po zakończeniu kariery dalej angażował się w pracę w Zakładzie Usług Agrolotniczych, realizując loty w Egipcie oraz w Sudanie.

Wiktor Pełka był wielokrotnie odznaczany, w tym Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką Zasłużonego Pracownika PLL LOT. Należał do Klubu Seniorów Lotnictwa, a w 1989 roku uczestniczył w przekazaniu odrestaurowanego śmigłowca BŻ-1 GIL do Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Zmarł 26 marca 1996 roku, mając 83 lata. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Wilanowie, w grobie rodzinnym.

Życie prywatne

Wiktor Pełka założył rodzinę z Matyldą Barbarą, pochodzącą z rodziny Teper. Para była błogosławiona dwoma synami, którymi są Marek oraz Robert.

Przypisy

  1. Wiktor Pełka. Niebieska Eskadra. [dostęp 21.03.2021 r.]
  2. Chyliński, t. 2 2017 ↓, s. 601.
  3. Chyliński, t. 1 2017 ↓, s. 87.
  4. Wiśniowski 2016 ↓, s. 122.
  5. Chyliński 2016 ↓, s. 141.
  6. Chyliński 2016 ↓, s. 138.
  7. Chyliński 2016 ↓, s. 137-138.
  8. Jędrzejewski 2014 ↓, s. 489.
  9. Jędrzejewski 2014 ↓, s. 488-489.
  10. Jędrzejewski 2014 ↓, s. 487.
  11. Jędrzejewski 2014 ↓, s. 486.
  12. Glass, Murawski 2012 ↓, s. 272-274.
  13. Skrzydlata Polska i 11'1938 ↓, s. 316.
  14. Skrzydlata Polska i 3'1938 ↓, s. 71.
  15. Pawlak 1991 ↓, s. 173-178.
  16. Pawlak 1991 ↓, s. 173.
  17. Krzyżan 1983 ↓, s. 176.
  18. Mikulski, Glass 1980 ↓, s. 255.

Oceń: Wiktor Pełka

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:14