Stanisław Mateusz Bożydar Maleszewski, urodzony 23 września 1903 roku w Częstochowie, to postać, której życie oraz działalność zasługują na szczegółowe przedstawienie.
Był on znaczącym działaczem, który zapisał się w historii jako powstaniec śląski. W jego biografii nie można pominąć faktu, że Maleszewski do końca swoich dni, które zakończyły się 8 maja 1995 roku, pozostawał oddanym patriotą.
Jako podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, odegrał ważną rolę w wydarzeniach, które kształtowały losy jego kraju. Jego życie to przykład zaangażowania oraz odwagi w trudnych chwilach historycznych.
Życiorys
Stanisław Maleszewski przyszedł na świat 23 września 1903 roku w Częstochowie. W swojej młodości uczęszczał do szkół w Częstochowie oraz Krakowie. W roku 1919 zaangażował się w działania pierwszego powstania śląskiego. Wkrótce po tym zgłosił się jako ochotnik do regularnych sił Wojska Polskiego, gdzie przydzielono go do pułku Strzelców Podhalańskich. W tej jednostce brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, zdobywając doświadczenie jako kadet. Za swoje męstwo i waleczność został uhonorowany Krzyżem Walecznych.
Po zakończeniu działań wojennych wrócił do Szkoły Kadetów, a w 1921 roku uzyskał maturę. Następnie rozpoczął kształcenie w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu, a później, na własną prośbę, przeniósł się do Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, osiągając stopień wachmistrza.
Po ukończeniu nauki w podchorążówce, Maleszewski został przydzielony do 25 pułku Ułanów Wielkopolskich w Prużanie, a następnie do 15 pułku Ułanów Poznańskich, mając już tytuł podporucznika. 15 lipca 1927 roku awansował na porucznika z 17. lokatą w korpusie oficerów zawodowych kawalerii. 3 listopada 1933 roku został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie jako uczestnik XIV Kursu Normalnego 1933–1935. 27 czerwca 1935 roku awansował na rotmistrza z 43. lokatą w korpusie oficerów zawodowych kawalerii.
W 1935 roku Maleszewski został wydelegowany do Wyższej Szkoły Wojennej w Paryżu. Po jej ukończeniu trafił do Sztabu Głównego w Warszawie, a następnie został przeniesiony do Dowództwa Pomorskiej Brygady Kawalerii z siedzibą w Bydgoszczy. Później służył w 10 pułku strzelców konnych w Łańcucie. Przed wybuchem II wojny światowej otrzymał przydział do dowództwa 10 Brygady Kawalerii, pod dowództwem pułkownika dyplomowanego Stanisława Maczka, na stanowisko kwatermistrza. Uczestniczył w całym szlaku bojowym 10 BK od Jordanowa po Przełęcz Tatarską.
Za działania podczas kampanii wrześniowej uhonorowano go Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, za niezwykłe umiejętności w zaopatrywaniu brygady w materiały podczas całej kampanii. Po zakończeniu działań wojennych, zamiast internowania na Węgrzech, zdecydował się na ucieczkę. Na własną rękę dotarł do Francji, gdzie wstąpił do tworzącego się Wojska Polskiego. W dowództwie Armii Polskiej w Francji powierzono mu misję powrotu do Budapesztu, aby opracować szlaki ewakuacji jeńców polskich.
W czasie kampanii francuskiej w 1940 roku walczył w szeregach 6 Dywizji Kolonialnej. Po wielu perypetiach dotarł do Rabatu w Maroku, gdzie zgłosił się do sztabu francuskich wojsk kolonialnych. Dowiedział się tam o organizacji Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich pod dowództwem generała brygady Kopańskiego, do której zamierzał się przedostać. Przez Saharę przebył długą, pełną przygód podróż samochodem terenowym, docierając do Aleksandrii, gdzie stacjonowała Brygada Karpacka. Otrzymał przydział jako oficer łącznikowy przy brytyjskim generale Archibaldzie Wavellu.
Po kampanii libijskiej zaangażował się w organizację Wojska Polskiego na terenie Środkowego Wschodu, po przybyciu polskich oddziałów z ZSRR. W maju 1942 roku wyznaczono go na oficera operacyjnego w sztabie 3 Dywizji Strzelców Karpackich, a w czasie podróży służbowej podpułkownika Jerzego Zaremby pełnił obowiązki szefa sztabu dywizji. Po pewnym czasie zastępował dowódcę pułku Ułanów Karpackich w czasie nieobecności pułkownika Władysława Bobińskiego. Został również oddelegowany na staż do dowództwa armii brytyjskiej w Hajfie na terenie Palestyny, skąd wrócił do polskich jednostek w Quizel Ribat w Iraku.
27 lipca 1943 roku generał dywizji Władysław Anders przeniósł go na stanowisko szefa sztabu 5 Kresowej Dywizji Piechoty, której dowódcą był generał brygady Nikodem Sulik. Na tym stanowisku wziął udział w zaciętej bitwie o Monte Cassino. Po zakończeniu bitwy został oddelegowany do Sztabu Głównego PSZ w Londynie, gdzie objął funkcję szefa planowania operacyjnego. Po zakończeniu uznania polskich legalnych władz w Londynie przez Sprzymierzonych, trafił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, zorganizowanego przez Brytyjczyków.
W październiku 1947 roku wyjechał do Kanady, osiedlając się w Vancouver, gdzie podjął pracę w firmie ubezpieczeniowej aż do przejścia na emeryturę. Angażował się również społecznie w Kole SPK nr 3, pełniąc funkcję prezesa. Po zakończeniu kariery zawodowej przeniósł się do Coquitlam. Zmarł 8 maja 1995 roku, mając 92 lata.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Maleszewski miał na swoim koncie wiele zaszczytnych odznaczeń, przyznawanych w uznaniu jego odwagi i poświęcenia. Do ważniejszych z nich należy:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8744,
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 14791.
Przypisy
- Kwatera Główna 5 Kresowej Dywizji Piechoty - krzyz.montecassino.eu [dostęp 26.01.2022 r.]
- Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 9 z 28.06.1935 r., s. 72.
- Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 2 z 26.01.1934 r., s. 18.
- Rocznik oficerski 1932, s. 165, 642.
- Rocznik oficerski 1928, s. 304, 367.
- Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 19 z 22.07.1927 r., s. 211.
- Kronika 3 DSK 1943, s. 5-6.
- Kronika 3 DSK 1943, s. 38.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Wiktor Pełka | Ksawery Błasiak | Marian Migdał | Stanisław Podlewski | Włodzimierz Szlezyngier | Jerzy Hipolit Palusiński | Bolesław Mioduszewski | Tadeusz Budzik | Jerzy Wieniawa-Długoszowski | Aleksander Karnicki | Jan Sztajner | Marian Żybułtowski | Jan Nagiel | Antoni Rudnicki | Stanisław Stetkiewicz | Mieczysław Psykała | Wacław Bański | Antoni Krauze (oficer) | Wacław Zatorski | Hieronim DudwałOceń: Stanisław Maleszewski