Stanisław Stetkiewicz


Stanisław Józef Ignacy Stetkiewicz, urodzony 1 lutego 1891 roku w Częstochowie, a zmarły 19 grudnia 1977 roku w Warszawie, to postać wyjątkowa w historii Polski.

Był on nie tylko żołnierzem Legionów Polskich, ale również oficerem Wojska Polskiego w czasach II Rzeczypospolitej. Jego odwaga i determinacja zostały uhonorowane przyznaniem mu Orderu Virtuti Militari, najwyższego odznaczenia wojskowego w Polsce.

Oprócz kariery wojskowej, Stetkiewicz był także doktorem filozofii oraz uznawanym historykiem, co czyni go wszechstronną postacią, która przyczyniła się do rozwoju polskiej myśli naukowej i kulturowej.

Życiorys

Stanisław Stetkiewicz przyszedł na świat 1 lutego 1891 roku w Częstochowie, wówczas będącej powiatowym miastem w guberni piotrkowskiej. Urodził się w rodzinie Stanisława, pułkownika i agronoma, który prowadził majątek w Łojkach, oraz Anny z Dregierów. Miał trzech braci: Franciszka, Stefana i Jana, z których jeden, Stefan, zmarł w 1918 roku.

Ukończył I Męskie Gimnazjum Polskie w Częstochowie, a następnie podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W tym okresie aktywnie angażował się w działalność na rzecz niepodległości, wstępując do organizacji „Znicz” oraz do Drużyn Strzeleckich. W połowie września 1914 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w częstochowskim gimnazjum, jednak już w październiku tego samego roku zaciągnął się do Legionów Polskich. 1 listopada 1916 roku awansował na podporucznika kawalerii. Od 3 lutego do 4 kwietnia 1917 roku uczył historii w kawaleryjskim kursie podoficerskim w Ostrołęce. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Beniaminowie, a w marcu 1918 roku, po zwolnieniu, rozpoczął pracę w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

18 grudnia 1918 roku, na mocy rozkazu generała Śmigłego, został przyjęty do Wojska Polskiego z awansem na porucznika. Służył w 7 pułku ułanów na stanowisku dowódcy szwadronu. 31 stycznia 1919 roku, na własną prośbę, został zwolniony z czynnej służby, a jego obowiązki objął inspektor Okręgu Szkolnego Augustowskiego z siedzibą w Augustowie.

W lipcu 1920 roku ponownie wstąpił do armii i otrzymał przydział do 7 pułku ułanów. W tym czasie walczył na froncie przeciw bolszewikom i za swoje odważne działania został uhonorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. 27 sierpnia 1920 roku zatwierdzono jego awans na rotmistrza, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. Po zakończeniu służby wojskowej powrócił do pracy w edukacji.

19 maja 1926 roku, w wyniku zamachu stanu, wysłał do Ministerstwa Spraw Wojskowych list, w którym stwierdził, że wobec przystąpienia 7 Pułku Ułanów do buntu, uważa wszelkie związki z tym pułkiem za zerwane. W liście domagał się przeniesienia do innego pułku. 14 lipca tego samego roku jego prośba o przeniesienie została odrzucona, a wniosek o odebranie mu szarży oficerskiej nie został rozpatrzony.

Stetkiewicz został dyrektorem Szkoły Handlowej w Równem, a w 1934 roku był ewidencjonowany w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Równe, posiadając przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr II. Następnie objął stanowisko inspektora administracyjnego w Zarządzie Centralnym Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. 20 kwietnia 1937 roku minister Wojciech Świętosławski powierzył mu inspekcyjne obowiązki związane z kontrolą administracji w szkolnictwie, a od 1 lutego 1939 roku pełnił funkcję kuratora Okręgu Szkolnego Poznańskiego.

W czasie okupacji niemieckiej pracował w Warszawie, organizując tajne nauczanie. Po upadku powstania warszawskiego został deportowany do Pruszkowa. Po wojnie kontynuował swoją karierę edukacyjną na różnych stanowiskach. Zmarł 19 grudnia 1977 roku w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Był żonaty z Janiną z Bałasiów, lecz małżeństwo to nie doczekało się potomstwa.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Stetkiewicz był odznaczany licznymi medalami i wyróżnieniami za swoje zasługi. Oto niektóre z przyznanych mu odznaczeń:

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5446 – 17 maja 1922,
  • Krzyż Niepodległości – 17 marca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
  • Odznaka „Za wierną służbę” nr 527.

Przypisy

  1. a b c d Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW STETKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 02.07.2021 r.]
  2. a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 02.07.2021 r.]
  3. * Prośba o przeniesienie do innego pułku, sygn. 701/4/17. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. [dostęp 02.07.2021 r.]
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11.01.1923 r., s. 32.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 01.09.1920 r., s. 796.
  6. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego”. 1, s. 24, 07.02.1939 r. Warszawa.
  7. Inspekcja administracyjna. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego”. 10 (94), s. 244, 01.06.1937 r. Lublin.
  8. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 118, 863.
  9. M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82.
  10. Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 421.
  11. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 14 z 08.02.1919 r., poz. 495.
  12. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 2 z 12.01.1919 r., poz. 55.
  13. Spis Okręgów szkolnych na terytorjum b. Królestwa Kongresowego. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego”. 10-11, s. 353, 01.11.1919 r. Warszawa.
  14. Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 43.
  15. Stetkiewicz Jan ↓, tu podano, że urodził się w kwietniu 1898.
  16. Stetkiewicz Stefan ↓.
  17. Stetkiewicz Franciszek ↓.
  18. Stetkiewicz Stanisław ↓.
  19. a b c d e f g h i Polak (red.) 1991 ↓, s. 143.

Oceń: Stanisław Stetkiewicz

Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:10