Tadeusz Kern-Jędrychowski, znany również pod pseudonimem Szrapnel, to postać o niezwykłej biografii. Urodził się 14 marca 1917 roku w Stolinie i zmarł 15 marca 1995 roku w Warszawie. Był polskim inżynierem, który swoją działalność poświęcił nie tylko nauce, ale również obronie ojczyzny.
Jako oficer Armii Krajowej oraz żołnierz Zgrupowania „Żmija”, brał udział w istotnych działaniach militarnych, w tym w powstaniu warszawskim, które miało kluczowe znaczenie dla losów Polski w czasie II wojny światowej.
Życiorys
Tadeusz Kern-Jędrychowski był synem Aleksandra i Heleny Kern, nauczycielki. W jego życiorysie ważną rolę odegrał ojczym, który został wywieziony do Starobielska. Swoje edukacyjne kroki stawiał w Częstochowie, gdzie ukończył maturę. W przededniu II wojny światowej, zapisał się do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu, gdzie kształcił się w latach 1937-1938, a następnie kontynuował naukę w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu w latach 1938-1939.
W ramach kampanii wrześniowej, jako porucznik artylerii, walczył w składzie Armii „Pomorze”. Został wzięty do niewoli niemieckiej 1 października 1939 roku, jednak po zaledwie 8 dniach udało mu się uciec. Od 15 października 1939 do 1 lutego 1941 roku przebywał w Częstochowie, a później przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę w firmie zajmującej się produkcją płyt wiórowo-cementowych. Równocześnie angażował się w działalność konspiracyjną.
Był szefem Oddziału II Obwodu AK Żoliborz oraz instruktorem w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agrikola”. 19 i 20 kwietnia 1943 roku miał zaszczyt dowodzić akcją oddziału „Osjan” oraz oddziałów żoliborskich, które zdobyły magazyny zakładów produkcji konserw „Bacutil” na ulicy Otwockiej, znajdującej się na Pradze. 28 kwietnia 1943 roku kierował działaniami dywersyjnymi mającymi na celu wsparcie powstania w warszawskim getcie. Na rozkaz dowódcy obwodu, ppłk. Mieczysława Niedzielskiego „Żywiciel”, brał udział w ataku na posterunek SS na rogu ul. Konwiktorskiej oraz Zakroczymskiej, gdzie w wyniku akcji zabito trzech esesmanów.
W kolejnych działaniach, 21 maja 1943 roku, dowodził akcją likwidacji Szymona Wiktorowicza, konfidenta Gestapo w organizacji „Miecz i Pług”, który zadenuncjował m.in. Janusza Kusocińskiego. Operacja miała miejsce przy ul. Elektoralnej, w której brało udział sześciu podchorążych. Podczas powstania warszawskiego, 1 sierpnia, przeszławszy z meldunkiem do dowódcy obwodu, dotarł do Śródmieścia. W połowie sierpnia, kanałami przedostał się na Żoliborz, gdzie 20 sierpnia objął stanowisko Szefa Wydziału Bezpieczeństwa Sztabu Obwodu. Jako „Szrapnel” odpowiadał za kontrwywiad oraz żandarmerię polową. 17 września przejął dowodzenie kompanią „Szrapnel”, która składała się z resztek Zgrupowania „Żmija”. Po zakończeniu powstania, znalazł się w niewoli w Stalagu XI A Altengrabow, w Kommando – I batalionie, z numerem jenieckim 46518.
W trakcie drugiej wojny światowej poślubił Hannę z Krajewskich (ur. 1920), z którą doczekał się syna, Jacka (ur. 1942). Po wojnie kształcił się w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie oraz na Politechnice Gdańskiej. W 1945 roku rozpoczął pracę w warszawskim oddziale PKS, gdzie ostatecznie awansował na stanowisko dyrektora. Pełnił również funkcję wiceprzewodniczącego zarządu ZBoWiD.
Książki
Oto przegląd książek autorstwa Tadeusza Kern-Jędrychowskiego, które koncentrują się na zagadnieniach związanych z transportem oraz ekonomią. Poniżej przedstawiamy tytuły:
- ekonomika i organizacja transportu samochodowego,
- poradnik ekonomisty transportu samochodowego.
Ordery i odznaczenia
Tadeusz Kern-Jędrychowski został odznaczony licznymi medalami oraz odznaczeniami, które świadczą o jego bohaterstwie i poświęceniu.
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Krzyż Partyzancki,
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” (1981),
- Warszawski Krzyż Powstańczy,
- Srebrny Krzyż Zasługi (27 kwietnia 1956),
- Medal za Warszawę 1939–1945,
- Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1985).
Te wyróżnienia są nie tylko symbolem uznania za jego działania, ale także przypomnieniem o historycznych wydarzeniach, w których brał udział.
Przypisy
- a b c Internetowa baza danych i mapa getta warszawskiego - Osoby - K - Kern-Jędrychowski Tadeusz [online], getto.pl [dostęp 03.09.2024 r.]
- a b c d e f Miejsce urodzenia: Częstochowa - Arkusz ewidencji personalnej [dostęp 03.09.2024 r.]
- Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 21 (1794), s. 15, 08.08.1982 r. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 03.09.2024 r.]
- 150 żołnierzy Września otrzymało medale „Za udział w wojnie obronnej 1939” [w:] Trybuna Robotnicza, nr 175, 02.09.1981 r. s. 2.
- Janusz Marszalec: Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w powstaniu warszawskim. Warszawa: Oficyna Rytm, 1999, s. 130.
- Janusz Marszalec: Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w powstaniu warszawskim. Warszawa: Oficyna Rytm, 1999, s. 143.
- Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: PIW, 1983, s. 317.
- Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: PIW, 1983, s. 284.
- J. Kreusch, A. K. Kunert, T. Labuszewski (oprac.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. IV. Warszawa: 1997, s. 621.
- Tadeusz Kern-Jędrychowski. Powstańcze Biogramy. [dostęp 20.11.2011 r.]
- Tadeusz Kern-Jędrychowski. Strzały na Elektoralnej. „Stolica: warszawski tygodnik ilustrowany”. 10, s. 6, 01.03.1979 r. [dostęp 29.11.2011 r.]
- Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1966. Warszawa: Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika „Stolica”, 1965, s. 76.
- M.P. z 1956 r. nr 77, poz. 926 „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie transportu drogowego i lotniczego”.
- Lista odznaczonych medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. [dostęp 05.06.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Hieronim Dudwał | Wacław Zatorski | Antoni Krauze (oficer) | Wacław Bański | Mieczysław Psykała | Stanisław Stetkiewicz | Antoni Rudnicki | Jan Nagiel | Marian Żybułtowski | Jan Sztajner | Artur Kozłowski (oficer) | Henryk Glapiński | Józef Parczyński | Stanisław Belof | Andrzej Szymonik | Zbigniew Sikora | Mieczysław Sokołowski (żołnierz) | Przemysław Szudek | Witold Gokieli | Kazimierz BuslerOceń: Tadeusz Kern-Jędrychowski