Mieczysław Kazimierz Sokołowski, znany pod różnymi pseudonimami, takimi jak „Grzymała”, „Ojciec”, „Pomian” oraz „Unikat”, to postać o niezwykle interesującej biografii. Urodził się 23 września 1898 roku w Częstochowie, gdzie spędził swoje wczesne lata, a jego życie zakończyło się tragicznie w Warszawie, w noc z 18 na 19 sierpnia 1944 roku.
Sokołowski był oficerem piechoty zarówno Wojska Polskiego, jak i Armii Krajowej, co czyniło go kluczową postacią w trudnych czasach II wojny światowej. Jego wkład w walkę o niepodległość oraz działalność w strukturach konspiracyjnych pozostają znaczącym elementem historii Polski.
Życiorys
Mieczysław Sokołowski, pochodzący z rodziny Sokołowskich herbu Pomian, był osobą z bogatym dziedzictwem. Jako syn Mieczysława Sokołowskiego oraz Antoniny z Mielęckich h. Ciołek, rozpoczął swoją edukację w Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie, które ukończył w roku 1918.
Już w młodości zaangażował się w działalność harcerską, pełniąc funkcję komendanta harcerstwa w okręgu częstochowskim. Równocześnie aktywnie uczestniczył w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie, rozpoczął służbę w 3 Pułku Piechoty Legionów, gdzie w stopniu podporucznika dowodził plutonem w kompanii Jana Rzepeckiego podczas konfliktu zbrojnego polsko-sowieckiego.
W 1921 roku awansował na porucznika i pełnił funkcję instruktora w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie oraz w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu. Jego kariera wojskowa obejmowała również służbę w 49 Pułku Piechoty w Kołomyi w latach 1924–1929 oraz w 55 Pułku Piechoty w Lesznie w latach 1930–1935. Następnie został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza.
W roku 1939, w czasie kampanii wrześniowej, pełnił rolę majora i dowodził III batalionem 2 pułku piechoty KOP, znanym jako batalion KOP „Wołożyn”. Po niepowodzeniu powstania w Warszawie, Mieczysław Sokołowski stał się komendantem Obwodu IV „Ochota” w chwili jego wybuchu. W nocy z 1 na 2 sierpnia 1944, po porażce podczas ataków na cele okupacyjne w rejonie Ochoty, podjął trudną decyzję o ewakuacji 700 żołnierzy i cywili do Lasów Chojnowskich, gdzie planowano uzbrojenie z nadchodzących zrzutów lotniczych oraz powrót do Warszawy.
Podczas wycofywania, w rejonie dworu w Pęcicach, doszło do starcia z Niemcami, które zakończyło się tragicznie. W wyniku tych walk śmierć poniosło 91 powstańców, z czego 60 zostało rozstrzelanych przez Niemców. Zaledwie 300 powstańców dotarło do Lasów Chojnowskich, gdzie Grzymała założył „grupę odsieczy”, łączącą oddziały z Ochoty, Mokotowa oraz VII Obwodu „Obroża”. W nocy z 18 na 19 sierpnia przeprowadził atak na Wilanów, z zamiarem przejścia na Mokotów, jednak poległ w pobliżu Wilanowa, ciężko ranny, i zmarł na polu bitwy z rąk niemieckiego patrolu.
Po zakończeniu wojny, Mieczysław Sokołowski został ekshumowany i pochowany na Cmentarzu Wilanowskim w wojskowej kwaterze żołnierzy z 1939 roku oraz powstańców warszawskich.
Awanse
Oto zestawienie awansów Mieczysława Sokołowskiego, które ukazuje jego rozwój kariery wojskowej. Warto zwrócić uwagę na poszczególne stopnie oraz daty ich nadania.
- porucznik – ?
- kapitan – ze starszeństwem z dniem 1 I 1928 w korpusie oficerów zawodowych piechoty,
- major – ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 75. lokatą w korpusie oficerów piechoty,
- podpułkownik – listopad 1941.
Upamiętnienie
W 1994 roku na terenie Starej Ochocie w Warszawie została uhonorowana pamięć ppłk. Mieczysława Sokołowskiego „Grzymały”, nadając jedną z ulic jego imię. Ulica ta znajduje się w pobliżu ulicy Białobrzeskiej oraz nieopodal Al. Jerozolimskich.
Przypisy
- Powstanie Warszawskie 1944 - Oficjalna strona Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 [online], www.sppw1944.org [dostęp 25.11.2017 r.]
- ŚWIATOWY ZWIĄZEK ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ: Na przedpolu Warszawy. [dostęp 28.04.2010 r.]
- M.P. z 1938 r. nr 160, poz. 290 „za zasługi w służbie Korpusu Ochrony Pogranicza”.
- W ewidencji wojskowej figurował jako Mieczysław I Sokołowski dla odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko. Był nim Mieczysław II Sokołowski, ur. 01.01.1899 r., kapitan 2 Dywizjonu Artylerii Konnej.
- Lista starszeństwa 1935, s. 61.
- Rybka i Stepan 2004, s. 342.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Sikora | Andrzej Szymonik | Stanisław Belof | Józef Parczyński | Henryk Glapiński | Artur Kozłowski (oficer) | Tadeusz Kern-Jędrychowski | Hieronim Dudwał | Wacław Zatorski | Antoni Krauze (oficer) | Przemysław Szudek | Witold Gokieli | Kazimierz Busler | Ksawery Józef Karol Zalewski | Stanisław Piotrowski (1895–1940) | Wiesław Kukuła | Halina Jabłońska | Tadeusz Szczurek | Stefan Bielecki | Jerzy Jan KurpińskiOceń: Mieczysław Sokołowski (żołnierz)