Witold Gokieli

---

Życiorys

Okres międzywojenny

Witold Gokieli przyszedł na świat w rodzinie o bogatym dziedzictwie kulturowym. Jego ojciec, Szymon Gokieli, był Gruzinem, który za czasów carskich pełnił funkcję pułkownika w armii, a matka, Lucyna Rozenfeld, posiadała polskie korzenie żydowskie. W okresie I wojny światowej rodzina przebywała w Gruzji. Po tragicznej śmierci ojca na froncie, Witold z matką oraz siostrą osiedlił się w stolicy, Warszawie, gdzie podjął studia na politechnice. W 1920 roku, z rycerską determinacją, zgłosił się jako ochotnik do armii polskiej, biorąc udział w obronie Warszawy w trakcie wojny polsko-bolszewickiej.

Po zakończonych zmaganiach wrócił do ukończonych studiów, uzyskując dyplom inżyniera mechanika w 1926 roku. Osiągnięcia naukowe pozwoliły mu wyjechać na rok do Francji, gdzie na Sorbonie kształcił się, równolegle zdobywając doświadczenie w fabrykach lotniczych. W 1927 roku powrócił do Polski, obejmując stanowisko kierownika w laboratorium obróbki cieplnej w Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podlaskiej.

Jego dalsza kariera związana była głównie z przemysłem zbrojeniowym. W 1930 roku rozpoczął pracę w Państwowych Wytwórniach Uzbrojenia, gdzie pełnił rolę kierownika obróbki mechanicznej w Fabryce Broni w Radomiu, a następnie kierzył działalnością w Fabryce Amunicji w Skarżysku jako szef Działu Remontowego oraz Biura Projektowego.

Lata 1939-1945

Praca kwatermistrzowska

Wkrótce po wybuchu II wojny światowej, Gokieli zaangażował się w działania polskiego ruchu oporu, przystępując w 1940 roku do ZWZ, gdzie przyjął pseudonim „Ryszard”. Jego zobowiązania w ramach Armii Krajowej trwały aż do końca powstania warszawskiego. Jako kwatermistrz, zajmował się nie tylko zaopatrzeniem, ale również szeroko pojętą produkcją materiałów dla konspiracji.

W 1942 roku współtowarzyszył powołaniu Wydziału Produkcji Konspiracyjnej KG AK, co stanowiło kluczowy krok w centralizacji podziemnej produkcji zbrojeniowej. Gokieli, jako zdobywca zaufania Tadeusza „Bora” Komorowskiego, odnosił się do skomplikowanego procesu produkcji i konserwacji broni oraz materiałów wojskowych. Obok spraw stricte technicznych, nadzorował także organizację całości produkcji, w tym incydenty jak tworzenie ukryć dla żołnierzy AK.

W zmieniającej się strukturze organizacyjnej podziemia, Gokieli zyskiwał kolejne odpowiedzialności. W 1943 roku, objąwszy kierownictwo Wydziału, uczestniczył w kluczowych decyzjach dotyczących produkcji uzbrojenia. Mimo głównych działań w Warszawie, kontrolował także przedsięwzięcia paramilitarne w Kielcach oraz inne lokalizacje.

Inne prace konspiracyjne

Nie ograniczał się jednak do pracy kwatermistrzowskiej. Zatrudniał się także w tworzeniu długofalowych planów dla powojennej Polski, współpracując z Stefanem Bryłą, by nakreślić dziesięcioletnią wizję odbudowy kraju. Akceptując narastające napięcia i kryzys zaufania do rządów sanacyjnych, Gokieli zdefiniował kierunki polityki, które miały na celu postawienie na nowy, socjalistyczny model gospodarki, jak wiązano je z propagandą i ideologią tamtych lat.

Mimo że jego rzeczywista rola w podziemiu była różnorodna, bronił podstawowych wartości i celów, bardzo dogłębnie angażując się w organizację zarówno militarną, jak i administracyjną struktur działających w trudnych warunkach wojennych.

Okres powojenny

Po zakończeniu wojny Witold Gokieli wrócił do Polski w 1945 roku i natychmiast wznowił działalność w przemyśle zbrojeniowym. W kolejnych latach kierował działaniami w Centralnym Zarządzie Przemysłu Zbrojeniowego, aż do jego likwidacji w 1947 roku, pozostając na stanowisku dyrektora technicznego w Dyrekcji Średniego Precyzyjnego Przemysłu Maszynowego Centralnego Zarządu Przemysłu Metalowego „Prozamet”. Niezależnie od tego, był również członkiem Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, służąc zarówno jako zastępca przewodniczącego Wydziału Mechaniki, jak i doradca w zakresie projektowania fabryk.

Niestety, w 1949 roku jego życie przybrało dramatyczny obrót, gdy został aresztowany na podstawie nieprawdziwych oskarżeń i skazany na prawie pięć lat w areszcie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na ul. Rakowieckiej w Warszawie. Oskarżenia dotyczyły rzekomych prób rozpracowywania ruchu lewicowego przez AK oraz kontynuacji działalności konspiracyjnej. Pomimo brutalnych przesłuchań, Gokieli pozostawał niewzruszony, nie zdradzając swoich towarzyszy.

W grudniu 1954 roku, po zakończeniu procesu, wspierany przez organizację, wznowił swoją karierę jako wykładowca na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Niestety, jego zdrowie uległo nagłemu pogorszeniu, a 5 lipca 1956 roku odszedł z tego świata. W 1957 roku został zrehabilitowany, przynosząc zaszczyty dla swojej osoby, w tym odznaczenie Orderem Virtuti Militari oraz dwukrotne przyznanie Złotego Krzyża Zasługi.

---

Oceń: Witold Gokieli

---