Stanisław Orzeszyna

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Stanisław Andrzej Orzeszyna przyszedł na świat w Częstochowie w trudnym czasie II wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych, uczył się w II Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta, gdzie zdobył podstawową edukację, która otworzyła mu drzwi do dalszej kariery edukacyjnej. Następnie podjął studia na kierunku medycyny w Akademii Medycznej w Łodzi. Po zakończeniu nauki, Stanisław udał się na zagraniczne staże naukowe, odbywając je w prestiżowych ośrodkach takich jak Université Libre de Bruxelles w roku 1966 oraz London School of Hygiene & Tropical Medicine w roku 1967.

Przebieg pracy zawodowej

Po powrocie do Łodzi, jego kariera zawodowa zaczęła nabierać tempa. Stanisław Orzeszyna pracował w Akademii Medycznej, gdzie przez kilka lat pełnił funkcje stażysty, starszego asystenta oraz adiunkta. W 1971 roku uzyskał doktorat, co było istotnym krokiem w jego karierze. W tamtych latach (lata 60. XX wieku) przyczynił się do powstania Zakładu Organizacji Ochrony Zdrowia, który został utworzony w Katedrze Higieny Ogólnej i Społecznej z inicjatywy Janusza Indulskiego. Ta jednostka była jedną z pierwszych w Polsce tego typu. W roku 1969 Zakład przekształcono w Katedrę Organizacji Ochrony Zdrowia, która w 1977 roku dołączyła do powstającego wówczas Instytutu Medycyny Społecznej. Pracował w tej Katedrze i Instytucie od 1964 roku, wspinając się po szczeblach kariery aż do objęcia stanowiska dyrektora Instytutu w latach 1977-1978, zastępując twórcę jednostki, prof. Janusza Indulskiego, który w tym samym roku przejął kierownictwo w łódzkim Instytucie Medycyny Pracy.

W czasie swojej działalności w Zakładzie i Katedrze, Stanisław Orzeszyna podejmował wiele wyzwań naukowych i dydaktycznych, koncentrując się na wielu istotnych zagadnieniach, takich jak:

• doskonalenie podstawowej opieki zdrowotnej,
• organizacja ochrony zdrowia,
• ocena stanu zdrowia ludności,
• statystyka medyczna,
• epidemiologia,
• socjologia medycyny.

W okresie swojej pracy w Zakładzie Organizacji Ochrony Zdrowia, jego zespół brał również udział w międzynarodowych badaniach porównawczych zleconych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w latach 1968-1970, dotyczących dostępności i jakości opieki zdrowotnej oraz funkcjonowania szpitali. Orzeszyna prowadził eksperymentalne badania systemu opartego na wolnym wyborze lekarza rejonowego, co przyczyniło się do wprowadzenia odpowiednich regulacji prawnych i wdrożenia takiego systemu w Polsce. W późniejszym okresie jego działalność naukowo-badawcza była realizowana w ramach programów międzynarodowych, współpracując z organizacjami z Europy, Stanów Zjednoczonych oraz Kanady, a także w kontaktach z WHO.

W latach 1972-1976 był doradcą ds. statystyki medycznej w Ibadanie w Nigerii (1972-1975) oraz doradcą regionalnym w Biurze Regionalnym WHO w Brazzaville w Kongo (1975-1976). Po tym etapie, w latach 1978-1981, objął stanowisko dyrektora Departamentu Szkolnictwa i Nauki w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej, a w latach 1981-1982 był redaktorem naczelnym Wydawnictwa Lekarskiego PZWL w Warszawie.

Jednym z kluczowych momentów w promowaniu podstawowej opieki zdrowotnej była międzynarodowa konferencja zorganizowana w 1978 roku w Ałma Acie pod nazwą International Conference on Primary Health Care. Podczas tego wydarzenia przyjęto fundamentalny dokument – Deklarację „Zdrowie dla wszystkich do 2000” (Health For All, HFA2000). Stanisław Orzeszyna uczestniczył w obradach tej konferencji oraz aktywnie brał udział w realizacji zaplanowanego programu. W roku 1982 został doradcą regionalnym WHO w Nowym Delhi (Indie), gdzie dbał o monitoring stanu zdrowia w 11 krajach Azji Południowo-Wschodniej, proponując organizacyjne rozwiązania mające na celu poprawę sytuacji zdrowotnej w tym regionie.

Od 1990 do 2001 roku pełnił rolę doradcy w głównym biurze WHO w Genewie. W 1993 roku osiedlił się we Francji, gdzie mieszkał w Gex. Po przejściu na emeryturę, jego działalność nie zakończyła się – jako konsultant Banku Światowego i Komisji Europejskiej odwiedzał różne zakątki świata, w tym Botswanę i Zambię. Ostatni etap swojego życia spędził w Kanadzie, gdzie mieszkał z rodziną w Montrealu. Aktywnie uczestniczył w Stowarzyszeniu Byłych Pracowników WHO, zasiadając w Komisji Ubezpieczeń Zdrowotnych i Emerytur jako Canada Focal Point oraz webmaster. Stworzył i prowadził internetowe forum wymiany informacji na temat organizacji systemu ubezpieczeń zdrowotnych w WHO oraz zagadnień dotyczących dobrostanu osób starszych. Działał także w radzie zajmującej się strukturalnymi chorobami serca w kanadyjskiej Fundacji Serca i Udaru, która wyznacza strategiczne cele w zakresie takich obszarów jak zaburzenia kognitywne, arytmie oraz choroby serca.

Publikacje (wybór)

Stanisław Orzeszyna jest autorem bogatych zasobów naukowych, które obejmują ponad 30 publikacji o charakterze specjalistycznym. Wiele z nich znalazło swoje miejsce w renomowanym czasopiśmie „Zdrowie Publiczne”.

Wśród jego osiągnięć można wyróżnić następujące prace:

• 1970 – Stanisław Orzeszyna, Urszula Wilczyńska, Podstawy matematyki i statystyki dla studentów medycyny,
• 1971 – H. Plewińska, S. Orzeszyna, Częstość grup krwi w układzie ABO u chorych z rozszczepem wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia, Polski Tygodnik Lekarski,
• 1971 – K. Bojanowicz, T. Patora-Szabela, A. Stach, J. Tarkowski, M. Harniewicz, S. Orzeszyna, Zaburzenia poziomu elektrolitów w osoczu i krwinkach czerwonych w cukrzycy i ich leczenie za pomocą diety o dużej zawartości potasu, Przegląd Lekarski,
• 1971 – K. Bojanowicz, A. Stach, S. Orzeszyna, Das Verhalten der Insulin-, Tolbutamid- und Kortisontests in Abhängigkeit vom Alter und vom Konstitutionstyp bei erwachsenen Diabetikern, Z Gesamte Inn Med.,
• 1976 – Tadeusz Miller, Urszula Wilczyńska, Stanisław Orzeszyna, Statystyka medyczna: Materiały do ćwiczeń z medycyny społecznej,
• 1977 – W. Januszewska, R. Jurzyk, S. Orzeszyna, W. Partyka, H. Plewińska, B. Wolanek, Polski Tygodnik Lekarski, Czasopismo Stomatologiczne,
• 1979 – S. Orzeszyna, Perspektywy kształcenia pielęgniarek i położnych, Pielęgniarka i Położna,
• 1988 – Orzeszyna S., Z. Żołnowski, Wyznaczniki sprawności opieki zdrowotnej, Zdrowie Publiczne,
• 1990 – M.J. Wysocki, C.R. Krishnamurthi, S. Orzeszyna, Monitoring the progress of health-for-all strategies: the situation in South-East Asia,
• 1993 – M. Anker, R.J. Guidotti, S. Orzeszyna, S.A. Sapirie, M.C. Thuriaux, Rapid evaluation methods (REM) of health services performance: methodological observations, Bull World Health Organ,
• 1995 – Stephen A. Sapirie, Stanislaw Orzeszyna, WHO’s health futures consultation, Futures,
• 1995 – Stephen A. Sapirie, Stanislaw Orzeszyna, Selecting and defining national health indicators,
• 2005 – Arthur Heywood, Erik Nielsen, Stanislaw Orzeszyna, Assessment of the Zambian Health Management Information System.

Członkostwo stowarzyszeń

Stanisław Orzeszyna to osoba, która aktywnie angażuje się w działalność różnych organizacji. W szczególności jest członkiem kilku istotnych towarzystw, co podkreśla jego zaangażowanie w rozwój medycyny i nauki w Polsce.

• Polskiego Towarzystwa Medycyny Społecznej,
• Polskiego Towarzystwa Lekarskiego.

Odznaczenia i wyróżnienia

Stanisław Orzeszyna, znany ze swojego wkładu w rozwój polskiej służby zdrowia, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego profesjonalizmie i zaangażowaniu.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”.

Życie prywatne

Stanisław Orzeszyna prowadzi życie rodzinne, jest żonaty oraz ma jedną córkę. W jego zainteresowania wchodzi informatyka, a w szczególności nowe technologie. Ponadto angażuje się społecznie w polonijne środowisko, co objawia się jego aktywnością w stowarzyszeniu polskich intelektualistów w Montrealu. Warto podkreślić, że zainicjował internetową dyskusję dotyczącą tematów poruszanych podczas regularnych spotkań tegoż stowarzyszenia.

Stanisław jest także związany z sobotnią Szkołą im. Emilii Plater w Montrealu, która ma na celu poszerzanie wiedzy dzieci na temat historii oraz współczesnych spraw Polski. Utrzymuje stały kontakt z innymi absolwentami II Liceum Ogólnokształcącego im. Traugutta w Częstochowie, co świadczy o jego związku z miejscem, gdzie zdobywał edukację. Dodatkowo, jest pasjonatem turystyki oraz fotografii, co wskazuje na jego chęć do odkrywania nowych miejsc oraz dokumentowania ich piękna.

---

Oceń: Stanisław Orzeszyna

---