Adolf Wolberg

Medycyna i zdrowie

Adolf Wolberg to postać, która odgrywała istotną rolę w historii Łodzi, zwłaszcza w kontekście jej rozwoju jako miasta przemysłowego i medycznego. Urodził się 25 grudnia 1825 roku w Częstochowie, co, jak się później okazało, było jedynie początkiem jego bogatego życia.

Wolberg był lekarzem, o żydowskim pochodzeniu, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie w wielokulturowym pejzażu XIX-wiecznej Polski. Zmarł 1 maja 1902 roku w Łodzi, pozostawiając po sobie ślad w lokalnej historii medycyny.

Biogram

Adolf Wolberg pochodził z zamożnej rodziny wykonującej handel. Swoje wykształcenie zdobył w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu, gdzie w 1853 roku ukończył studia oraz uzyskał dyplom lekarza. Po powrocie do kraju związał swoje losy z Piotrkowem Trybunalskim, gdzie praktykował jako lekarz do 1857 roku. Następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie przez rok dał się poznać jako praktyk. Tam też, dzięki swojej rozprawie na temat „De tuberculosi testiculi”, otrzymał stopień doktora medycyny na mocy decyzji Komisji Rządowej ds. Wewnętrznych i Duchownych Królestwa Polskiego.

W 1858 roku Wolberg osiedlił się w Łodzi, gdzie rozpoczął wolną praktykę. Jego działania w obronie zdrowia mieszkańców Starego Miasta były niezwykle znaczące – przeciwstawiał się praktykom znachorskich uzdrowicieli, a w razie konieczności występował na drogę sądową. Był również aktywny w pomocy tkaczom, sprowadzając maszyny dla fabrykantów. W dniu 21 kwietnia 1861 roku, w ramach buntu luddyzmu łódzkiego, grupa tkaczy zorganizowała protest w postaci „kociej muzyki” przed jego domem na ul. Południowej (obecnie Ulica Rewolucji 1905 roku w Łodzi), co zakończyło się zdemolowaniem jego mieszkania.

W kolejnych latach przypisywano mu również pomoc udzielaną rannym powstańcom oraz nawiązywanie kontaktów z organizacjami narodowymi. W wyniku tego, 7 marca 1864 roku, na skutek rozkazu naczelnika wojennego Łodzi, Aleksandra von Broemsena, został aresztowany i przewieziony do warszawskiej Cytadeli. Z informacji dotyczących jego nekrologu wynika, że już w latach 1862-1863 znajdował się w Cesarstwie, co sugeruje, że inne przesłanki mogły leżeć u podstaw tych represji.

Po powrocie do Łodzi w styczniu 1866 roku, przez długi czas pozostawał pod dozorem policji. Z dniem 1867 roku, aż do swojej śmierci, był lekarzem w niemiecko-rosyjskim gimnazjum realnym, które później przekształcono w szkołę rzemieślniczą. W swojej działalności Wolberg był zwolennikiem asymilacji oraz równouprawnienia Żydów i aktywnie uczestniczył w tworzeniu Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego. W 1861 roku był jednym z inicjatorów petycji dotyczącej założenia w Łodzi Resursy Kupców Starozakonnych, choć niestety wniosek ten nie zyskał aprobaty generał-gubernatora warszawskiego.

Na krótko przed swoją śmiercią, Wolberg otrzymał zaszczytny tytuł radcy kolegialnego. Zmarł 1 maja 1902 roku i znalazł spoczynek na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej (str. P, kw. R, nr grobu 181), w towarzystwie zmarłej wcześniej żony Zofii, która odeszła 21 listopada 1900 roku w wieku 62 lat (nr grobu 182). Jego syn Ludwik (ur. 26 grudnia 1857, zm. 13 grudnia 1904) uczył się w niemieckim gimnazjum realnym w Łodzi, a po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim podjął pracę jako lekarz w Warszawie. Córka Florentyna (1867–1935) została żoną Izydora Zanda.

Przypisy

  1. „Czasopismo Lekarskie” 1902, nr 5.
  2. W przeddzień wydarzeń 22–23 kwietnia 1861 zwanych „buntem tkaczy łódzkich” – patrz: Kalendarium historii Łodzi (1821–1918).
  3. E. Ajnenkiel, Pierwszy bunt robotników łódzkich w roku 1861, T. II s. 367-388.

Oceń: Adolf Wolberg

★★★★★
Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:25