Jan Pietrzykowski, urodzony 24 czerwca 1913 roku w Częstochowie, to postać, która na trwałe wpisała się w historię regionu. Jako historyk i prawnik, jego dorobek naukowy obejmuje liczne publikacje dotyczące wydarzeń II wojny światowej, które miały kluczowe znaczenie dla Częstochowy oraz okolicznych terenów.
Pietrzykowski nie tylko badał historię martyrologii Polaków, ale także dokumentował tragiczne losy mniejszości narodowych, które zetknęły się z brutalnością wojennych realiów. Jego prace stanowią istotne źródło informacji dla wszystkich zainteresowanych historią tego okresu oraz wpływem wojny na lokalne społeczeństwo.
Jego działalność naukowa i dydaktyczna, które zapoczątkował w Częstochowie, miały daleko idące konsekwencje, a jego pisarskie osiągnięcia pozostają aktualne do dziś.
Życiorys
Jan Pietrzykowski ukończył Gimnazjum im. R. Traugutta w 1933 roku, a następnie kontynuował naukę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, zdobywając dyplom w 1938 roku. W tym samym roku zgłosił się jako ochotnik do wojska, biorąc udział w kampanii wrześniowej. Krótko później, w 1939 roku, wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), gdzie aktywnie działał w ramach jej wydziału propagandy.
W 1941 roku zorganizował drukarnię przy ul. Jadwigi 129 w Częstochowie, w której wydawał do września 1943 roku pismo NOW pod nazwą „Alarm”. W październiku 1943 został aresztowany przez gestapo, jednak dzięki staraniom rodziny udało mu się odzyskać wolność i powrócić do działalności konspiracyjnej. W trakcie okupacji holował również pomoc dla profesorów, którzy zostali wysiedleni z Poznania i Warszawy, w tym dla znanego historyka Karola Stojanowskiego.
W latach 1945–1949 Jan Pietrzykowski pełnił funkcję prokuratora, prowadząc sprawy przeciwko zbrodniarzom hitlerowskim. Podejrzewany o współpracę z powojenną konspiracją, został w 1949 roku przeniesiony w stan spoczynku. W 1950 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, a mimo iż w 1951 śledztwo przeciwko niemu umorzono, nie mógł powrócić do swojej wcześniejszej kariery. W 1956 roku został wpisany na listę adwokatów, a po 1963 roku, jako radca prawny, pracował w tej roli aż do emerytury.
Pietrzykowski był członkiem Śląskiego Instytutu Naukowego oraz radnym Miejskiej Rady Narodowej w Częstochowie. W 1985 roku otrzymał Nagrodę im. Karola Miarki. Rok 1990 przyniósł mu nowe wyzwania, angażując się w współtworzenie Stowarzyszenia Rodzina Katyńska. Zmarł w Częstochowie i znalazł miejsce ostatniego spoczynku na cmentarzu św. Rocha.
Publikacje książkowe
Jan Pietrzykowski, uznany autor wielu publikacji dotyczących historii Częstochowy podczas II wojny światowej, przyczynił się do zachowania pamięci o tragicznym okresie hitlerowskiej okupacji. Poniżej przedstawiamy kluczowe tytuły jego prac:
- Hitlerowcy w Częstochowie w latach 1939–1945 (1959),
- Hitlerowcy przed sądem w Częstochowie (1964),
- W obliczu śmierci. Przyczynki do historii Częstochowy w okresie hitlerowskiej okupacji (1966),
- Łowy na ludzi. Arbeitsamt w Częstochowie (1968),
- Akcja AB w Częstochowie (1971),
- Hitlerowcy w powiecie częstochowskim 1939–1945 (1972),
- Stalag 367. Obóz jeńców radzieckich w Częstochowie (1976),
- Hitlerowskie obozy śmierci dla jeńców radzieckich na ziemi częstochowskiej (1977),
- Walka i męczeństwo. Z wojennych dziejów duchowieństwa diecezji częstochowskiej (1939–1945) (1981),
- Cień swastyki nad Jasną Górą. Częstochowa w okresie hitlerowskiej okupacji 1939–1945 (1985),
- Życie okupacyjne w Częstochowie (1939–1945) (1986),
- Jasna Góra w okresie dwóch wojen światowych (1987),
- Oskarżałem kata Zawiercia. Proces Rudolfa Emanuela Schneidera (1987),
- Polentumsträger. Dzieje nauczycieli na ziemi częstochowskiej 1939–1945 (1988, ze Zbigniewem Grządzielskim),
- Tajemnice archiwum gestapo. Przyczynki do historii niemieckiej okupacji w Polsce (1989),
- Od gestapo do bezpieki… (1991, fragmenty wspomnień),
- Cmentarz wojenny w Olsztynie koło Częstochowy (1993).
Wszystkie te dzieła stanowią znaczący wkład w dokumentację i analizę historii regionu podczas jednego z najciemniejszych okresów w jego dziejach.
Przypisy
- Urząd Marszałkowski WojewództwaU.M.W. Śląskiego Urząd Marszałkowski WojewództwaU.M.W., Wyróżnieni Nagrodą im. Karola Miarki [online] [dostęp 01.11.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Stanislav Andreski | Marek Szczepański | Andrzej Więckowski (chemik) | Barbara Czopek-Kopciuch | Piotr Żmigrodzki | Jan Kościelny | Zbigniew Janowicz | Bronisław Szymański (geolog) | Dariusz Złotkowski | Zbigniew Sprycha | Maciej Popko | Artur Kijas | Hubert Gembarzewski | Jerzy Poskuta | Jakub Pik | Stefan Bergman (matematyk) | Adam Zych | Stefan Przeworski | Andrzej Kempa | Tadeusz RomanowskiOceń: Jan Pietrzykowski