Bronisław Szymański (geolog)

Nauka i edukacja

Bronisław Henryk Szymański, znany polski geolog, urodził się 1 października 1938 roku w Częstochowie. Jego życie zakończyło się 6 czerwca 2013 roku w Warszawie. Był on wyjątkową postacią w dziedzinie geologii, specjalizując się w stratygrafii oraz petrografii, a także uzyskując tytuł doktora habilitowanego nauk przyrodniczych w zakresie geologii.

W trakcie swojej kariery, Szymański zdobył rozległą wiedzę w obszarach takich jak geologia regionalna, stratygrafia starszego paleozoiku, oraz badania nad złóżami rud metali. Jego praca na rzecz nauki była niezwykle cenna, co potwierdzają liczne publikacje, które stworzył w prasie specjalistycznej.

Jako wieloletni docent Państwowego Instytutu Geologicznego, przyczynił się do rozwoju polskiej geologii, przekazując swoją wiedzę nowym pokoleniom studentów oraz badaczy.

Bronisław Szymański pozostanie w pamięci jako wybitny specjalista i nauczyciel, a jego badania i osiągnięcia w dziedzinie geologii będą miały znaczący wpływ na przyszłość tej nauki w Polsce.

Życiorys

Bronisław Szymański przyszedł na świat 1 października 1938 roku w Częstochowie. Swą edukację rozpoczął w rodzinnym mieście, gdzie w 1952 roku ukończył szkołę podstawową. Następnie kontynuował naukę w liceum ogólnokształcącym im. Mikołaja Reja w Warszawie. Po zdaniu matury w 1956 roku zdecydował się na studia geologiczne, które rozpoczął na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, a zakończył w 1962 roku, zdobywając dyplom magistra geologii. W latach 1965–1969 poszerzył swoją wiedzę na Wydziale Ekonomiki Produkcji SGPiS w Warszawie, gdzie w 1970 roku uzyskał dyplom magistra ekonomii, specjalizując się w ekonomice przemysłu.

Praca naukowa

Po zakończeniu edukacji w maju 1962 roku, Bronisław Szymański rozpoczął swoją karierę zawodową w Instytucie Geologicznym w Warszawie, przyjmując rolę asystenta w Zakładzie Złóż Rud Żelaza. Jego zaangażowanie obejmowało poszukiwania złóż tego surowca w prekambru, zarówno w formacjach krystalicznych, jak i w osadach na platformie północno-wschodniej Polski. Opracował on również liczne projekty, które dotyczyły prac geologiczno-wiertniczych oraz geofizycznych dla wybranych rejonów, takich jak obniżenie podlaskie oraz wyniesienie mazursko-suwalskie.

Celem tych działań było przede wszystkim rozpoznanie występowania rud oolitowo-szamozytowych w utworach ordowiku w okolicy Białowieży, jak również rud oolitowych w osadach dolnego kambru w rejonie Iwanek-Rohozów. Dodatkowo, Szymański miał na celu zrozumienie petrografii skał podłoża krystalicznego w kontekście anomalii magnetycznych w Zabłudowie i Tajnej. W trakcie swojej kariery prowadził także badania stratygraficzne oraz facjalno-petrograficzne związane ze starszym paleozoikiem w obniżeniu podlaskim, koncentrując się na formacjach tremadoku, lanwirnu i dolnego kambru.

W tym okresie, jako pionier w Polsce, odkrył bogaty zespół dictyonem w ciemnych łupkach ilastych tremadoku, dzięki czemu zdołał wyróżnić dolny i górny tremadok. W 1969 roku przeszedł do roli adiunkta w tym samym instytucie, a także uzyskał stopień doktora nauk przyrodniczych, prezentując pracę pt. „Utwory dolnego ordowiku (tremadoku i arenigu) na obszarze Białowieży”, której promotorem był Jerzy Znosko.

W kolejnych latach Szymański koncentrował się na utworach klastycznych kambru górnego i tremadoku oraz na węglanach arenigu i lanwirnu w północno-wschodniej Polsce, w tym w rejonie Lidzbarka Warmińskiego. Z jego odkryciem przewodnich trylobitów i ramienionogów udało się określić wiek piaszczysto-węglanowych osadów kambru górnego z obniżenia perybałtyckiego. Z końcem lat siedemdziesiątych badał osady tremadoku w regionie Lubelszczyzny, które do tej pory były klasyfikowane jako kambr środkowy lub górny.

W 1978 roku zmienił stanowisko na Zakład Stratygrafii, Tektoniki i Paleogeografii Instytutu Geologicznego, gdzie objął kierownictwo Pracowni Paleogeografii. W latach 1979–1980 był oddelegowany jako inżynier geolog do Międzynarodowej Ekspedycji Geologicznej w Ułan Bator, Mongolia. Badania te przyczyniły się do lepszego zrozumienia budowy geologicznej regionu Urgon-Szire w północno-wschodniej Mongolii.

Po powrocie do Polski, Szymański podjął kolejne badania osadów starszego paleozoiku, koncentrując się na kambrze górnym i ordowiku w obrzeżeniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W latach 1982–1984 współpracował z radzieckimi geologami z WSEGEI z Leningradu, badając metalogenezę zachodnich obszarów platformy wschodnioeuropejskiej. W 1985 roku rozpoczął przewód habilitacyjny w Instytucie Geologicznym w Warszawie, badając ewolucję geologiczną wschodniej Polski na przełomie kambru i ordowiku.

Komisja habilitacyjna składała się z renomowanych ekspertów, w tym doc. dr hab. Wiesława Bednarczyka z PAN, prof. dr hab. Ryszarda Dadleza z Instytutu Geologicznego, prof. dr Kazimierza Łydki z Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. dr Włodzimierza Parachoniaka z Akademii Górniczo-Hutniczej. W latach 1985–1988 Szymański pracował w Algierii dla firmy EREM (Entreprise Nationale de Recherche Minière). Jego prace dotyczyły poszukiwań rud żelaza oraz mineralizacji polimetalicznej (Zn, Pb) w seriach węglanowych różnych epok geologicznych.

Po powrocie z Algierii powrócił do przewodu habilitacyjnego, który zakończył uzyskaniem tytułu doktora habilitowanego w 1990 roku. W tym samym czasie został mianowany przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na stanowisko docenta w Państwowym Instytucie Geologicznym. Po zakończeniu kariery zawodowej przeszedł na emeryturę w 2009 roku. Zmarł w Warszawie 6 czerwca 2013 roku, a jego pochówek odbył się 12 czerwca 2013 roku na cmentarzu w Marysinie Wawerskim.

Wybrane publikacje

W poniższej sekcji przedstawiamy wybór najważniejszych publikacji Bronisława Szymańskiego, znanego geologa, który wniósł wiele do badań geologicznych. Lista ta zawiera jego artykuły naukowe oraz współautorstwa.

  • Szymański B., 1966, Łupki dictyonemowe warstw Krzyżańskich w rejonie Białowieży, Kwart. Geol., T. 10, nr 1, str. 44-55, Warszawa,
  • Szymański B., 1968, Wapienie z oolitami żelazistymi środkowego ordowiku Białowieży i Mielnika, Kwart. Geol., T. 12, nr 1, str. 1-13, Warszawa,
  • Jerzy Znosko, Szymański B., 1968, Tremadoc and Arenig of North-Eastern Poland and their significance to the adjacent areas, Biul. Inst. Geol., T. 237, str. 29-37, Warszawa,
  • Szymański B., 1971, Dolny ordowik północno-wschodniej części obniżenia podlaskiego, Kwart. Geol., T. 15, nr 3, str. 528-544, Warszawa,
  • Szymański B., 1972, Skały oolitowe dolnego kambru północno-wschodniej części obniżenia podlaskiego, Kwart. Geol., T. 16, nr 1, str. 53-68, Warszawa,
  • Zdzisław Modliński, Szymański B., 1972, Dolny tremadok w rejonie Lidzbarku Warmińskiego, Kwart. Geol., T. 16, nr 2, str. 274-288, Warszawa,
  • Szymański B., 1973, Osady tremadoku i arenigu na obszarze Białowieży, Prace Instytutu Geologicznego, t. 69, Warszawa,
  • Szymański B., 1974, Tremadok obniżenia perybałtyckiego, Kwart. Geol., T. 18, nr 2, str. 223-242, Warszawa,
  • Szymański B., 1976, Zarys petrografii kambru górnego wschodniej części obniżenia perybałtyckiego, Kwart. Geol., T. 20, nr 4, str. 701-716, Warszawa,
  • Szymański B., 1977, Kambr górny wschodniej części obniżenia perybałtyckiego, Kwart. Geol., T. 21, nr 3, str. 417-435, Warszawa,
  • Kazimiera Lendzion, Modliński Z., Szymański B., 1979, Tremadok Lubelszczyzny, Kwart. Geol., T. 23, nr 4, str. 713-725, Warszawa,
  • Szymański B., 1984, Mikrofacje osadów węglanowych arenigu w północno-wschodniej części obniżenia podlaskiego, Kwart. Geol., T. 28, nr 2, str., Warszawa,
  • Szymański B., 1984, Osady tremadoku i arenigu w północno-wschodniej Polsce, Prace Inst. Geol., T. 118, Warszawa,
  • Modliński Z., Szymański B., 1997, The Ordovician lithostratigraphy of the Peribaltic Depression (NE Poland). Kwart. Geol. Vol.41 nr 3 s.273-288, Warszawa,
  • Nehring-Lefeld M., Szymański B., 1998, Ordovician stratigraphy in the Żarki-Mysłów area (NE margin of the Upper Silesian Coal Basin). Kwart. Geol. Vol.42 nr 1 s.29-40, Warszawa,
  • Szymański B., Lech Teller, 1998, The Silurian stratigraphy of the Zawiercie-Żarki area (NE margin of the Upper Silesian Coal Basin). Kwart. Geol. Vol.42 nr 2 s.183-200, Warszawa,
  • Szymański B., 1998, Petrology and lithofacies of the Tremadoc epicontinental-marine siliciclastic sequence in the Lublin area (SE Poland). Kwart. Geol. Vol.42 nr 4 s.421-437, Warszawa,
  • Modliński Z., Szymański B., 2001, The Ordovician stratigraphy and palaeogeography of the Nida-Holy Cross Mts. area, Poland – a review. Geol. Quart. Vol.45 nr 4 s.417-433, Warszawa,
  • Modliński Z., Szymański B., 2001, The Silurian of the Nida, Holy Cross Mts. and Radom areas, Poland – a review. Geol. Quart. Vol.45 nr 4 s.435-454, Warszawa,
  • Modliński Z., Szymański B., 2001, Stratygrafia i litologia ordowiku Suwalszczyzny (północno-wschodnia Polska). Biul. Państw. Inst. Geol. nr 394 s.55-71. Warszawa,
  • Szymański B., 2002, Petrografia skał węglanowych ordowiku Suwalszczyzny. Biul. Państw. Inst.Geol. nr 402 s.133-171, Warszawa,
  • Modliński Z., Victor Pushkin, Szymański B., 2003, Lithofacies and fauna associations from the Llanvirnian and Caradocian of the Podlasie-Brest Depression. W: Stratigraphy and paleontology of geological formations of Belarus. Minsk, 30-31.01.2003. Minsk: Nationalnaja Akademija Belarusi, Institut Geologiceski Nauk, 2003. s.202-207,
  • Modliński Z., Szymański B., 2005, Litostratygrafia ordowiku strefy Biłgoraj-Narol (SE Polska). Biul. Państw. Inst. Geol. 2005 nr 416 s.45-79, Warszawa.

Oceń: Bronisław Szymański (geolog)

★★★★★
Średnia ocena:4.45 Liczba ocen:23