Maciej Popko

---

Życiorys

„Maturę zdał w II Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta w Częstochowie. Następnie podjął studia włókiennicze w Łodzi, a w latach 1958–1963 kształcił się na kierunku filologii w Warszawie, gdzie także podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się na starożytnej Anatolii. W 1968 roku uzyskał stopień doktora, a tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał 30 października 1987, natomiast na profesora zwyczajnego został mianowany w 1992. Pracował na Wydziale Orientalistycznym, gdzie zyskał renomę jednego z wiodących światowych specjalistów w dziedzinie historii i języka Hetytów. Był aktywnym członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN, którym kierował w latach 1990–1992. Po zakończeniu życia, znalazł spoczynek w Warszawie, na Cmentarzu Północnym w Wólce Węglowej.

Działalność wspinaczkowa

Maciej Popko przez znaczną część swojego życia angażował się w działalność wspinaczkową, będąc aktywnym członkiem różnych organizacji. Był związany z Klubem Wysokogórskim, Stołecznym Klubem Tatrzańskim, Speleoklubem Warszawskim, a także z Uniwersyteckim Klubem Alpinistycznym w Warszawie.

Jego przygoda ze wspinaczką rozpoczęła się w 1953 roku, kiedy to wspinał się zarówno latem, jak i zimą w Tatrach, a w późniejszym okresie także w Dolomitach. Warto odnotować, że dokonał polskich przejść na nowatorskich drogach, takich jak Soldy na Marmoladzie oraz Comiciego na Cima Grande di Lavaredo. Maciej eksplorował również Alpy Francuskie, gdzie w 1965 roku zrealizował polskie przejście północną ścianą Aiguille de Triolet.

Wspinał się w górach Cilo w Turcji, kierując wyprawami w latach 1967 i 1968. Oprócz tego, uczestniczył w wyprawach do gór Wachanu w Afganistanie, które znajdują się na pograniczu Pamiru i Hindukuszu. W trakcie tej ostatniej wyprawy zdobył dziewicze szczyty w dolinie Purwakszan, m.in. szczyt bez nazwy (6110 m n.p.m.), Kohe Purwakszan (6080 m n.p.m.) oraz drugi szczyt bez nazwy (5950 m n.p.m., zdobyty samotnie).

Jako zapalony alpinista, Maciej Popko opublikował liczne artykuły dotyczące gór oraz wypraw górskich i speleologicznych. Jego prace ukazały się w renomowanych czasopismach takich jak „Poznaj Świat”, „Taternik” i „Wierchy”. Oprócz tego był redaktorem i współautorem jednego z czołowych podręczników na temat wspinaczki, zatytułowanego „Alpinizm”, który pojawił się na rynku w latach 1971 i 1974.

Dzieła

W dorobku Macieja Popko znajduje się wiele interesujących publikacji, które wzbogacają wiedzę o kulturze i historii Anatolii oraz Azji Mniejszej. Jego najbardziej znane dzieła obejmują:

• Turcja (Wiedza Powszechna, Warszawa 1971, 1984, 1987),
• Góry pod półksiężycem, (Iskry, Warszawa 1974),
• Mitologia hetyckiej Anatolii (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976, 1980, 1987),
• Religie starożytnej Anatolii (Iskry, Warszawa 1980),
• Magia i wróżbiarstwo u Hetytów (PIW 1982),
• Wierzenia ludów starożytnej Azji Mniejszej (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989),
• Huryci (PIW, Warszawa 1992, 2005),
• Zippalanda, ein Kultzentrum im hethitischen Kleinasien (Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg 1994),
• Religions of Asia Minor (DIALOG, Warszawa 1995),
• Ludy i języki starożytnej Anatolii (DIALOG, Warszawa 1999, ISBN 83-88238-01-9),
• Völker und Sprachen Altanatoliens (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-447-05708-0),
• Arinna, eine heilige Stadt der Hethiter (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2009, ISBN 978-3-447-05867-4).

Maciej Popko swoją wiedzę i pasję do historii przekazuje w sposób przystępny, zarówno dla specjalistów, jak i szerszej publiczności.

Osiągnięcia wspinaczkowe

Przedstawiamy wprowadzenie do osiągnięć wspinaczkowych Macieja Popko, jednego z czołowych wspinaczy, który zdobył liczne szczyty w Tatrach.

Oto zestawienie jego najważniejszych przejść:

Data	Szczyt	Droga	Osiągnięcie	Towarzysze
1 kwietnia 1957	Mięguszowiecki Szczyt	N-E filar	IV zimowe przejście, I jednodniowe zimowe	H. Furmanek
24 sierpnia 1957	Mięguszowiecki Szczyt Czarny	N-E grzęda z dolnym urwiskiem	I przejście	Krystyna Sałyga-Dąbkowska
15 lipca 1958	Kazalnica Mięguszowiecka	przez Sanktuarium	I przejście	Jan Długosz
14 marca 1960	Mały Młynarz	N ściana, droga Korosadowicza	I przejście zimowe	Jan Mostowski
20 kwietnia 1960	Hruby Wierch	N ściana i Grań Hrubego do końca	I przejście zimowe	Stanisław Biel
12 lipca 1960	Pośrednia Bednarzowa Turnia	N filarem	I przejście	L. Saduś
30 stycznia 1961	Żabi Szczyt Wyżni	N-E filarem	I przejście zimowe	A. Drescher, C. Mielczarek
6 kwietnia 1961	Kazalnica Mięguszowiecka	„lewa”, drogą Długosza	II zimowe przejście, I jednodniowe zimowe	Z. Jurkowski
22 kwietnia 1961	Ciężki Szczyt	N-E ścianą, drogą Stanisławskiego	I przejście zimowe	Bronisław Kunicki
10 lutego 1962	Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem	wprost od N	II zimowe przejście	G. Małaczyński
14 kwietnia 1962	Żabi Szczyt Wyżni	lewą częścią N ściany, drogą Orłowskiego	I zimowe przejście	A. Heinrich, L. Saduś, R. şki
26 kwietnia 1962	Skrajna Bednarzowa Ławka	N żleb	I zimowe przejście	G. Małaczyński, L. Saduś, R. Zawadzki
26 lipca 1962	Mniszek	E ściana, direttissima	I przejście	Józef Nyka
29-30 sierpnia 1962	Marmolada	S ściana, via Solda	pierwsze polskie VI+ w Dolomitach	R. Zawadzki
3-4 kwietnia 1963	Mięguszowiecki Szczyt	E ściana, droga Kurczaba	I zimowe przejście	Z. Jurkowski, Janusz Kurczab
kwiecień 1963	Rysy	lewą depresją wschodniej ściany	I zimowe przejście	Jacek Hanasiewicz, A. Mróz
23 lipca 1963	Orla Ściana	_	I przejście	K. Paliwoda
2 sierpnia 1963	Kazalnica Mięguszowiecka	filarem	I jednodniowe przejście	M. Pogorzelski
18 lipca 1967	Ararat	_	II polskie wejście	A. Kuś, A. Mróz, J. Tuszyński
15 lipca 1968	Genişkaya (Turcja)	N-E filar	I przejście	J. Tuszyński
24 lipca 1968	Keskin Tepe (Turcja)	E żebro	I przejście	K. Wieteska
29 grudnia 1969	Mięguszowiecki Szczyt Czarny	N-E grzędą z dolnym urwiskiem	I zimowe przejście	K. Wieteska
10 kwietnia 1971	Mięguszowiecki Szczyt Czarny	środkową częścią N ściany	I przejście	R. Wrona
27 sierpnia 1973	Świstowy Szczyt	prawym żebrem W ściany	I przejście	Tomasz Łubieński
12 kwietnia 1974	Mały Kościół	lewym filarem N-E ściany	I przejście	M. Mikołajczyk
14 kwietnia 1974	Strzelecka Turnia	N filarem S ściany	I zimowe przejście (?)	M. Mikołajczyk
16 sierpnia 1974	Turnia ponad Kościół	środkowym żebrem E ściany	I przejście (wg Stanislava Samuhela)	M. Mikołajczyk
3 września 1974	Wielki Kościół	N-E filarem, Granią Dziadków	I przejście (?)	M. Mikołajczyk
22 lipca 1975	Koh-e Wedel (Afganistan, góry Koh-e Wachan)	_	I wejście	M. Mikołajczak
26 lipca 1975	Koh-e Purwakszan (Afganistan, góry Koh-e Wachan)	_	I wejście	M. Mikołajczyk

---

Oceń: Maciej Popko

---