Marek Stanisław Szczepański, który przyszedł na świat 13 kwietnia 1956 roku w Częstochowie, był wybitnym polskim socjologiem oraz nauczycielem akademickim. Jako profesor nauk humanistycznych, zdobył uznanie w środowisku akademickim i naukowym. Pełnił zaszczytną funkcję profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Śląskim, gdzie jego wkład w rozwój socjologii był nieoceniony.
Niestety, Marek Szczepański zmarł 11 października 2023 roku, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w tej dziedzinie oraz wśród swoich studentów i współpracowników. Był również członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, co potwierdza jego znaczenie w polskiej nauce.
Życiorys
W 1978 roku Marek Szczepański zakończył studia na kierunku socjologia na Uniwersytecie Śląskim. Pięć lat później, na tej samej uczelni, uzyskał stopień naukowy doktora. Następnie, w 1989 roku, habilitował się w ramach Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, prezentując rozprawę zatytułowaną Modernizacja, rozwój zależny, rozwój endogenny. Socjologiczne studium teorii rozwoju społecznego. W dniu 10 maja 1995 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.
Marek Szczepański specjalizował się w wielu dziedzinach, takich jak socjologia edukacji, socjologia miasta oraz regionu, a także socjologia społeczności lokalnych oraz teoria rozwoju społecznego. Jako autor, współautor i redaktor, opublikował blisko 350 prac w kraju oraz za granicą. W swoich badaniach zajmował się różnorodnymi problemami regionalnymi w kontekście transformacji ustrojowej. Był również redaktorem pierwszej strategii rozwoju metropolii górnośląskiej i współautorem strategii rozwoju województwa śląskiego.
W swojej karierze zawodowej Marek Szczepański był związany z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie pełnił funkcję dyrektora. Na tej uczelni awansował na różne stanowiska, aż w 1997 roku osiągnął status profesora zwyczajnego. Dodatkowo pracował w Głównym Instytucie Górnictwa, był profesorem w Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej oraz wykładowcą w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Warto również zaznaczyć, że był wykładowcą w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Opolskiego oraz Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Marek Szczepański pierwotnie współzałożył Wyższą Szkołę Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, gdzie pełnił funkcję rektora i kierownika Katedry Socjologii. Ponadto był członkiem prezydium Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz przewodniczącym rady naukowej Instytutu Śląskiego w Opolu.
W 2016 roku Marek Szczepański uzyskał status członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk. Ponadto, w latach 2017-2020 był członkiem Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. W 2011 roku kandydował do Senatu z ramienia Unii Prezydentów – Obywatele do Senatu, zdobywając 22,4% głosów i zajmując ostatnie, trzecie miejsce w swoim okręgu.
Odznaczenia i wyróżnienia
Marek Szczepański, znany ze swojego wkładu w rozwój regionu, zdobył szereg prestiżowych odznaczeń i wyróżnień, które doceniają jego działalność oraz osiągnięcia.
- tytuł honorowego obywatela Tychów, przyznany w 2009 roku,
- złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Śląskiego, którą otrzymał w 2016 roku,
- nagroda „Pro Scientia et Arte”, której laureatem również został w 2016 roku.
Wybrane publikacje
Oto wybrane publikacje Marka Szczepańskiego, które stanowią istotny wkład w badania społeczne oraz kulturowe.
- Górny Śląsk 2005. Scenariusz restrukturyzacji, Ośrodek Badań Społeczno-Kulturowych Towarzystwa Zachęty Kultury, Katowice 2005,
- Miasto i mieszkanie w społecznej świadomości. Katowiczanie o Katowicach (współautor), Wyd. Śląsk, Katowice 1997,
- Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej (współautor z Bohdanem Jałowieckim), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002,
- „Miasto socjalistyczne” i świat społeczny jego mieszkańców, Wyd. Stanisław Kryciński, Warszawa 1991,
- Opel z górniczym pióropuszem. Restrukturyzacja województwa katowickiego 1989–1996, Wyd. Śląsk, Katowice 1997,
- Pokusy nowoczesności. Polskie dylematy rozwojowe, Wyd. Amp, Katowice 1992,
- Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej (współautor z Bohdanem Jałowieckim), Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZiNS, Tychy 2002,
- Tychy 1939–1993. Monografia miasta (red.), Zarząd oraz Rada Gminy, Tychy 1996,
- Współczesne teorie społeczne : w kręgu ujęć paradygmatycznych (red. nauk. z Anną Śliz), Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2014,
- Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych (współautor z Kazimierzem Krzysztofkiem), Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2002.
Przypisy
- Jarosław Jędrysik: Zmarł prof. Marek S. Szczepański. noweinfo.pl, 11.10.2023 r. [dostęp 11.10.2023 r.]
- Uchwała Nr 5 /2016 Zgromadzenia Ogólnego Polskiej Akademii Nauk z dnia 01.12.2016 r. w sprawie prawomocności wyboru członków korespondentów Polskiej Akademii Nauk. sip.lex.pl. [dostęp 24.08.2019 r.]
- Serwis PKW – Wybory 2014. [dostęp 09.02.2015 r.]
- Fiszka zespołu badawczego w ramach Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych. us.edu.pl. [dostęp 23.08.2017 r.]
- Sekcja I Nauk Humanistycznych i Społecznych. ck.gov.pl. [dostęp 17.04.2017 r.]
- Nota biograficzna na stronie prywatnej. [dostęp 12.02.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Andrzej Więckowski (chemik) | Barbara Czopek-Kopciuch | Piotr Żmigrodzki | Jan Kościelny | Zbigniew Janowicz | Bronisław Szymański (geolog) | Dariusz Złotkowski | Zbigniew Sprycha | Zbigniew Danek | Wojciech Wiewiorowski | Stanislav Andreski | Jan Pietrzykowski | Maciej Popko | Artur Kijas | Hubert Gembarzewski | Jerzy Poskuta | Jakub Pik | Stefan Bergman (matematyk) | Adam Zych | Stefan PrzeworskiOceń: Marek Szczepański