Andrzej Więckowski (chemik)

---

Życiorys

„Andrzej Więckowski przyszedł na świat jako najmłodszy, piąty potomek w rodzinie Feliksa Teodora Więckowskiego (1899–1984), którego zawodowe życie instytucjonalne związane było z wojskiem, oraz jego żony Zofii Rozalii z domu Dudniczek (1901–1969).

Dzieciństwo (1939–1948)

Wybuch II wojny światowej we wrześniu 1939 roku zaskoczył całą Europę, w tym również rodzinę Więckowskich. Ze względu na wojskowe powiązania, zostali ewakuowani z Częstochowy do Kowla. Po inwazji Armii Czerwonej sytuacja stała się dramatyczna, gdyż ojciec Andrzeja, będąc w mundurze i wyposażony w broń, został zatrzymany przez radzieckie władze. Po jego zwolnieniu rodzina, dostrzegając rosnące zagrożenie represjami, zdołała przejść przez linię demarkacyjną, wracając z powrotem do Częstochowy.

W latach 1940–1948 Andrzej B. Więckowski uczęszczał do różnych szkół w miastach takich jak Częstochowa, Lubliniec (Górny Śląsk), Zakopane, Praha, Chrudim, Domažlice, Sušice (Czechy), Regen (Las Bawarski) oraz Prien am Chiemsee (Górna Bawaria). W 1948 roku, po pobycie w Niemczech, powrócił do Polski, osiedlając się w Koszęcinie.

Okres nauki w szkole średniej (1948–1953)

W roku szkolnym 1948/49 Andrzej uczęszczał do ósmej klasy szkoły ogólnokształcącej w Lublińcu. Wspólnie z nim w klasie uczyli się na przykład: Ludgarda Buzek, z domu Czapla vel Czaplanka, która później przyjęła nazwisko Buzek oraz ksiądz Jόzef Żurek (1933–2009). Rok później, w 1949/50, przeszli do dziewiątej klasy w Dębnie Lubuskim, gdzie spotkał się z kolegami, w tym Kazimierzem Kałuckim (1935–2005) i Juliusz Mateńką (ur. 1935). W 1950 roku, w ślad za Juliusz Mateńką oraz Eugenem Szuwalskim, przeniósł się do Technikum Chemicznego w Szczecinie, gdzie w 1953 roku zdał maturę, zdobywając kwalifikacje jako technik–technolog w przemyśle kwasu siarkowego i nawozów fosforowych.

Okres studiów wyższych (1953–1959)

Lata 1953–1959 były dla Andrzeja okresem intensywnej edukacji na Wydziale Chemii Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie, obecnie znanego jako Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. W roku, w którym rozpoczął studia, na uczelni studiowali również: Juliusz Mateńko, Leon Parus (1934–2020) oraz Marian Plebankiewicz (ur. 1935). Andrzej zdobył nie tylko wiedzę, ale także doświadczenie, odbywając praktyki zawodowe w różnych zakładach chemicznych. W 1959 roku uzyskał dyplom magistra inżyniera chemii w specjalności projektowanie technologiczne.

Okres pracy zawodowej (1959–2008)

Po zakończeniu studiów w 1959 roku Andrzej B. Więckowski rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej, której kierownikami byli Tadeusz Rosner (1899–1972) oraz Fryderyk Stręk (1926–2018). W 1962 roku zapisał się na studia doktoranckie w Katedrze Fizyki Doświadczalnej UAM w Poznaniu. Po czterech latach, w 1966 roku, podjął badania w Oddziale Poznańskim Instytutu Fizyki PAN w Warszawie, gdzie w 1970 roku uzyskał stopień doktora nauk fizycznych, broniąc pracy dotyczącej badań rodników polisiarczkowych za pomocą spektroskopii EPR. Jego promotorem był Arkadiusz Piekara (1904–1989).

W 1975 roku Instytut Fizyki PAN w Warszawie przekształcił się w Instytut Fizyki Molekularnej PAN w Poznaniu, gdzie Andrzej był zastępcą dyrektora przez pięć lat. W latach 1975–1977 oraz w roku 1984, jako stypendysta Fundacji Alexandra von Humboldta, pracował na Wydziale Chemii Uniwersytetu Kraju Saary w Saarbrücken, z kierownikiem naukowym Fritzem Seelem (1915–1987), wybitnym chemikiem. W 1984 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk chemicznych na Wydziale Chemii UAM w Poznaniu, koncentrując się na centrach paramagnetycznych w glinokrzemianach. Do 1996 roku był pracownikiem IFM PAN.

Od 1993 roku Andrzej podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze, a od 1993 do 1996 roku pełnił funkcję dyrektora Instytutu Fizyki. W 1995 roku uzyskał tytuł profesora nauk chemicznych. Jako członek senatu WSP w latach 1996–1999, a później prodziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki w latach 1999–2001, miał realny wpływ na rozwój uczelni. W 2001 roku, po integracji WSP z Politechniką Zielonogórską, powstał Uniwersytet Zielonogórski, gdzie Andrzej pełnił funkcję prodziekana Wydziału Nauk Ścisłych do 2002 roku, a do 2008 roku pracował na Wydziale Fizyki i Astronomii.

Dorobek naukowy

Andrzej B. Więckowski jest uznawanym ekspertem w obszarze spektroskopii elektronowego rezonansu (para-)magnetycznego, znanej również pod skrótami EPR, EMR oraz ESR. Jego prace badawcze przyniosły istotne rezultaty, szczególnie w zakresie analizy ultramaryny kolorowej, kationów paramagnetycznych znajdujących się w kryształach ferroelektrycznych oraz w różnych typach węgla kopalnego, takich jak węgiel brunatny, węgiel kamienny i antracyt, a także w analizie macerałów węglowych.

W obszarze dorobku naukowego, Więckowski opublikował ponad 180 prac w dziedzinach takich jak matematyka, fizyka, chemia oraz technika. Jego prace wzbudziły zainteresowanie, co potwierdzają ponad 700 cytatów w literaturze naukowej. Uczestniczył również aktywnie w kongresach i konferencjach naukowych zarówno w kraju, jak i za granicą, gdzie prezentował ponad 180 referatów oraz komunikatów.

Więckowski pełnił również rolę promotora dla prac doktorskich, a ponadto był zaangażowany jako recenzent w ocenie prac doktorskich oraz habilitacyjnych. Jego wkład w naukę obejmował również recenzowanie wydawnictw książkowych oraz artykułów naukowych publikowanych w krajowych oraz międzynarodowych czasopismach.

Nagrody i odznaczenia

Andrzej Więckowski, znany chemik, otrzymał wiele prestiżowych nagród za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie nauki. Jego dorobek został doceniony zarówno na poziomie krajowym, jak i akademickim.

Wśród jego licznych wyróżnień znajdują się nagrody indywidualne oraz zespołowe przyznawane przez Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk. Ponadto, był laureatem nagród Rektorów takich instytucji jak Politechnika Szczecińska, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze oraz Uniwersytet Zielonogórski.

W wyniku swoich osiągnięć, Więckowski uzyskał także liczne odznaczenia państwowe. Wśród nich można wymienić: Złoty Krzyż Zasługi, przyznany w 1989 roku, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta), który otrzymał w 2002 roku, a także Medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany w 2005 roku.

Działalność pozazawodowa

Andrzej Więckowski, znany chemik, prowadził różnorodne działalności pozazawodowe, które odzwierciedlają jego szerokie zainteresowania oraz zaangażowanie w różne dziedziny życia społecznego. W latach 1958–1968, z pasją uprawiał strzelectwo sportowe, a także zyskał doświadczenie jako pilot szybowcowy oraz skoczek spadochronowy.

W okresie od 1987 do 1994 roku, pełnił zaszczytną funkcję ławnika w Sądzie Rejonowym w Poznaniu, gdzie swoją wiedzą i doświadczeniem przyczynił się do funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Ważnym krokiem w jego życiu zawodowym było przystąpienie do Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej w Poznaniu w 1993 roku, a w latach 2000–2003 pełnił rolę przewodniczącego tej organizacji, co świadczy o jego aktywności na rzecz społeczności mniejszości niemieckiej.

Andrzej Więckowski jest również członkiem wielu krajowych, zagranicznych oraz międzynarodowych towarzystw naukowych, gdzie odgrywał kluczowe role w organizacji różnych wydarzeń i projektów naukowych. Wśród nich znajdują się takie instytucje jak:

• Polskie Towarzystwo Chemiczne,
• Polskie Towarzystwo Fizyczne,
• Societas Humboldtiana Polonorum,
• Polska Grupa Elektronowego Rezonansu Magnetycznego,
• Polskie Towarzystwo Węglowe,
• Deutsche Physikalische Gesellschaft,
• Gesellschaft Deutscher Chemiker,
• International Society of Magnetic Resonance,
• International EPR(ESR) Society.

Jego wielostronne zaangażowanie w działalność pozazawodową nie tylko wzbogaciło jego życie, ale także przyczyniło się do dalszego rozwoju wielu organizacji i stowarzyszeń naukowych, w których brał udział.

Życie prywatne

W 1971 roku Andrzej Więckowski wstąpił w związek małżeński z Danutą Opończewską, która urodziła się w 1945 roku i posiada tytuł magistra inżyniera chemii.

Para ma córkę, Paulinę, która przyszła na świat w 1978 roku i ukończyła studia zdobywając tytuł magistra ekonomii.

---

Oceń: Andrzej Więckowski (chemik)

---