Ireneusz Caban, urodzony 6 czerwca 1938 roku w Częstochowie, pozostawił po sobie trwały ślad w polskiej historii jako postać, której działania miały znaczący wpływ na życie społeczne i kulturalne. Zmarł 2 marca 2000 roku, a jego dziedzictwo wciąż jest przedmiotem zainteresowania i badań.
Był to nie tylko historyk, ale również wydawca oraz działacz komunistyczny. Jego prace i zaangażowanie w działalność polityczną przyczyniły się do kształtowania wielu aspektów współczesnej Polski. Caban był znanym znawcą swoich czasów, którego osiągnięcia w świecie wydawniczym oraz naukowym nadal inspirują nowych badaczy.
Życiorys
Ireneusz Caban to absolwent historii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. W 1991 roku obronił pracę doktorską, której promotorem był Zygmunt Mańkowski. Jego działalność polityczna koncentrowała się na Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, gdzie osiągnął znaczącą pozycję, pełniąc funkcję Sekretarza Propagandy w Komitecie Wojewódzkim PZPR w Lublinie.
W swojej karierze badawczej Caban skupiał się na historii ruchu komunistycznego na Lubelszczyźnie. Po roku 1989 otworzyły się nowe możliwości publikacji jego prac, w tym książek dotyczących Armii Krajowej, które pisał przed tym przełomowym rokiem. Warto również zauważyć, że był autorem haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego.
W lipcu 1984 roku został odznaczony Medalem 40-lecia Polski Ludowej, co było wyróżnieniem za jego wkład w kulturę. Po zakończeniu swojej drogi życiowej, Ireneusz Caban został pochowany na cmentarzu komunalnym na Majdanku w Lublinie, w kwaterze S5Z16/2/7.
Wybrane publikacje
W działalności naukowej Ireneusza Cabana wyróżnia się wiele znaczących publikacji, które poruszają ważne tematy historyczne i społeczne. Oto niektóre z nich:
- – Na wspólnej drodze: materiały z konferencji popularno-naukowej, która miała miejsce w Lublinie w dniach 2-3 października 1967 roku, celebrującej 50. rocznicę wielkiej socjalistycznej rewolucji październikowej, redakcja: Ireneusz Caban, wydane przez Komitet Wojewódzki PZPR w 1968 roku,
- – (współautor: Zygmunt Mańkowski) Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa w okręgu lubelskim 1939-1944. Cz. 1: Zarys monograficzny, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971,
- – (współautor: Zygmunt Mańkowski) Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa w okręgu lubelskim 1939-1944. Cz. 2: Dokumenty, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971,
- – (współautor: Edward Machocki) Za władzę ludu: bibliografia Donata Wierzchucka, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1975,
- – Czas dokonany: moje zaangażowanie w tworzenie i utrwalanie władzy ludowej na Lubelszczyźnie, wstęp, wybór oraz opracowanie przez Ireneusza Cabana, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1977,
- – Zapis trzech dziesięcioleci: analiza PZPR w województwach bialskopodlaskim, chełmskim, lubelskim oraz zamojskim w latach 1948-1978, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1978,
- – Lublin, lipiec ’44, publikacja wydana przez Krajową Agencję Wydawniczą w 1984 roku,
- – Polacy internowani w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1944-1947: transporty i obozy, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1990,
- – Działalność zbrojna oddziałów partyzanckich Armii Krajowej 8 PP Leg., Lublin: Oficyna Wydawnicza „Czas” 1992,
- – 8 pułk piechoty Legionów Armii Krajowej: organizacja i działania bojowe, Warszawa: „Bellona” 1994,
- – Oddziały partyzanckie AK 15 pułku piechoty „Wilków, Lublin: „Czas” 1994,
- – Oddziały Armii Krajowej 7 Pułku Piechoty Legionów, Lublin: „Czas” 1994,
- – Ludzie lubelskiego okręgu Armii Krajowej, Lublin: „Czas” 1995,
- – Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa w obwodzie Tomaszów Lubelski: relacje, wspomnienia, opracowania, dokumenty, redakcja i wstęp Ireneusza Cabana, Lublin: „Czas” 1997,
- – Na dwa fronty: obwód AK Tomaszów Lubelski w walce z Niemcami i ukraińskimi nacjonalistami, Lublin: „Czas” 1999,
- – Oddziały partyzanckie i samoobrony obwodu AK Tomaszów Lubelski, Warszawa: O.K. Tomasz Wiater 2000.
Przypisy
- Ireneusz Caban. cmentarze.lublin.eu. [dostęp 28.05.2019 r.]
- Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19.07.1984 r., str. 1-2
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1: A-D, red. nacz. Feliks Tych, Warszawa: "Książka i Wiedza", 1978 r., s. 5.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Elżbieta Hurnikowa | Kazimierz Stępień | Jolanta Kolbuszewska | Konrad Ludwicki | Józefa Kamocka | Kazimierz Browicz | Eugenia Sobkowska | Stanisław Drobniak | Maria Białobrzeska (botanik) | Jacek Otlewski | Aleksander Imich | Józef Tomasz Szabel | Piotr Wróbel (ur. 1965) | Maria Kotlicka | Jan Pawlica (filozof) | Marta Płonka | Sławomir Ruciński | Wiesław Paweł Szymański | Maria Kamocka | Krystyna FalińskaOceń: Ireneusz Caban