Jerzy Gelbard

Inżynieria i technologie

Jerzy Gelbard był niezwykle istotną postacią w polskiej architekturze, urodził się 9 lutego 1894 roku w Częstochowie. Jego życie, choć krótkie, miało znaczący wpływ na rozwój tego zawodu w Polsce. Zmarł tragicznie w lipcu 1944 roku, pozostawiając po sobie durze ślady w historii architektury.

Jego prace są świadectwem nie tylko talentu artystycznego, ale również głębokiego zrozumienia dla potrzeb społecznych i estetycznych epoki, w której żył. Naszą uwagę zwraca zatem jego wkład w kształtowanie przestrzeni miejskich oraz innowacyjne podejście do projektowania budynków.

Życiorys

Jerzy Gelbard był osobą o niezwykle bogatej i złożonej biografii. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie jako ochotnik służył w Pierwszym Pułku Artylerii Ciężkiej Legionów Polskich. W 1922 roku z powodzeniem zakończył swoje studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, co otworzyło przed nim drogę do kariery zawodowej.

W międzywojennym okresie lat 20. i 30. XX wieku prowadził własne biuro architektoniczne w Warszawie wspólnie z Romanem Sigalinem. Zespół ten stworzył liczne eleganckie kamienice, które charakteryzowały się szczególnie wyrazistymi wykuszowymi fasadami, stanowiącymi ważny element architektonicznego krajobrazu stolicy.

Kiedy nastała okupacja niemiecka w 1940 roku, stosunek Gelbarda do rzeczywistości uległ drastycznej zmianie. Od tego momentu znalazł się w warszawskim getcie, a następniemusiał uciekać i ukrywać się po „stronie aryjskiej”. W tym czasie posługiwał się fałszywymi dokumentami na nazwisko Jerzy Kwiatkowski. Niestety, został aresztowany przez Niemców, a potem trafił na Pawiak, a następnie do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Tragiczny los Gelbarda zakończył się w 1944 roku, prawdopodobnie już po opuszczeniu wyzwolonego obozu.

Życie prywatne

W życiu osobistym Jerzy Gelbard był mężem Izabeli Stachowicz, której poznał i ożenił się w trakcie swojego pobytu w Paryżu. Ich związek stanowił dla niego ważny aspekt życia w trudnych czasach, jakie nastały podczas II wojny światowej.

Ważniejsze prace

Jerzy Gelbard jest znany z licznych zasłużonych prac architektonicznych. Przykłady jego osiągnięć obejmują:

  • Laboratorium chemiczno-farmaceutyczne „Asmidar“ przy ul. Grzybowskiej 88 w Warszawie, które powstało we współpracy z Grzegorzem Sigalinem i Romanem Sigalinem,
  • Budynek Ubezpieczalni Społecznej w Sosnowcu,
  • Kamienice Juliana Glassa zlokalizowane przy ul. Kredytowej 6, ul. Lwowskiej 7, ul. Mokotowskiej 46a oraz ul. Hożej 35, do których również dodał wkład Roman Sigalin,
  • Kamienica Składów Żelaza „Julian Glass“ usytuowana przy ul. Hożej 27a, wykonana wspólnie z Romanem Sigalinem,
  • Kamienice przy ul. Smulikowskiego 10, 12 i 14, w których stworzenie zaangażowany był Roman Sigalin,
  • Kamienica Banku Handlowego i Abrama Wachsmachera przy ul. Nowy Świat 3, również z Romanem Sigalinem,
  • Kamienica Haliny i Janusza Regulskich znajdująca się przy al. Przyjaciół 8, zbudowana we współpracy z Romanem Sigalinem,
  • Kamienica Henryka Norymberskiego i Joska Goldfeina umiejscowiona przy al. Niepodległości 151, gdzie także współpracował Roman Sigalin,
  • Kamienica Gustawa Pala zlokalizowana przy Al. Jerozolimskich 101, gdzie także dziękuje Romanowi Sigalinowi,
  • Kamienica firmy „Steinhagen i Saenger” mieszcząca się przy ul. Konopnickiej 3 w Warszawie, stworzona przy współpracy z Romanem Sigalinem,
  • Kamienica biura budowlanego „B. i E. Suchowolscy“ z ul. Opoczyńskiej 6 w Warszawie, również współtworzona z Romanem Sigalinem,
  • Kamienice przy ul. Siennej 55 i 57, gdzie także pracował Roman Sigalin,
  • Kompleks gastronomiczno-rozrywkowy „Adria” przy ul. Moniuszki 10 w Warszawie, którego powstanie zawdzięcza współpracy z Edwardem Seyenbethelem oraz Grzegorzem i Romanem Sigalinami.

Przypisy

  1. Pamięci architektów polskich – Jerzy Gelbard. SARP. [dostęp 15.12.2023 r.]
  2. Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Miejsca, ludzie, historie. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2017, s. 219. ISBN 978-83-63842-50-5.
  3. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 15. Objazdowa–Ożarowska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2011, s. 362. ISBN 978-83-88372-42-1.
  4. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 124. ISBN 83-60350-00-0.
  5. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 14 Nowowiejska-Francesco Nullo. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2008, s. 130. ISBN 978-83-88372-37-7.
  6. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 12. Plac Na Rozdrożu-Nowiniarska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 197. ISBN 83-88372-34-3.
  7. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 418. ISBN 83-88372-30-0.
  8. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 31. ISBN 83-60350-00-0.
  9. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003, s. 149. ISBN 83-88372-24-6.
  10. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 4. Gagarina–Humańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1997, s. 259. ISBN 83-909794-5-4.
  11. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 390. ISBN 83-88372-30-0.
  12. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 4. Gagarina–Humańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1997, s. 258. ISBN 83-909794-5-4.
  13. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Dmochowskiego-Furmańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 159. ISBN 83-9006629-2-2.
  14. Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1954, s. 91.

Oceń: Jerzy Gelbard

★★★★★
Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:19