Błeszno to jedna z ważniejszych dzielnic Częstochowy, zlokalizowana w jej południowej części. Obszar ten obejmuje nie tylko samo Błeszno, ale także sąsiednie osiedla, takie jak Kręciwilk, Bugaj, Brzeziny Małe oraz Brzeziny Wielkie.
W przeszłości, termin Błeszno odnosił się do znacznie szerszego obszaru, który sięgał poza obecną dzielnicę. W skład tego rozległego terenu wchodziły także obszary takie jak Ostatni Grosz oraz Raków. W rezultacie, Błeszno stanowiło swoisty archipelag, składający się z licznych małych osad.
Warto również zwrócić uwagę na folwark Błeszno – Brzeziny, który charakteryzował się rolniczym charakterem gospodarki tego regionu. Od 2004 roku część historycznej dzielnicy Błeszno weszła w skład nowo utworzonej dzielnicy Wrzosowiak.
Historia
Historia Błeszna, wsi położonej w województwie śląskim, sięga średniowiecza, kiedy to istniała osada związana z obronnym gródkiem założonym przez Abela Biela, herbu Ostoja. Osada ta była w posiadaniu rodu Błeszyńskich, który nosił herb Oksza. W XI wieku, według relacji Marcina Bielskiego, Jan Werszowiec podczas oblężenia Wrocławia zabił czeskiego księcia Świętopełka II. W wyniku tego czynu przeszedł na stronę Polaków, co miało kluczowe znaczenie dla ich zwycięstwa. Książę Bolesław III Krzywousty nagrodził Werszowca ziemią, która z czasem przeszła w ręce jego potomków.
Potomkowie Jana Werszowica, protoplasty rodu Okszyców, w ciągu wieków podzielili przypisaną ziemię na mniejsze osady, przyjmując przy tym nazwiska. Tak powstali Okszyńscy, Radoszewscy, Siemkowscy oraz Błeszyńscy. Miejscowość znajdowała się w obrębie Częstochowskiego Obszaru Rudonośnego, a w 1377 roku funkcjonowała tutaj kuźnica. Od 1388 roku tereny te znalazły się pod wpływami Paulinów.
W latach 1470-1480, Błeszno należało do parafii św. Zygmunta w Częstochowie. Parafia ta, zarządzana przez paulinów z klasztoru Jasnogórskiego, miała istotne znaczenie dla społeczności lokalnej aż do 1866 roku. W roku 1782 wieś Bugaj podlegała parafii w Konopiskach, będącej filiżanką parafii św. Zygmunta.
Wraz z upływem czasu, Błeszno zaczęło nabierać charakteru miejskiego, co szczególnie wyraźnie stało się w XX wieku. W 1930 roku wieś oraz przyległy folwark zostały włączone do granic Częstochowy. Dalsze zmiany miały miejsce w 1952 roku, kiedy to uzupełniono granice dzielnicy o pozostałą część gromady Błeszno, wcześniej należącej do gminy Wrzosowa.
15 marca 2004 roku Rada Miasta Częstochowy podjęła uchwałę, w której ustaliła nowy podział administracyjny miasta, wprowadzając osiedle mieszkalne Błeszno, wzgórze ostańcowe, a także cmentarz Rakowski oraz ogródki działkowe „Błeszno – Wzgórze” w obręb dzielnicy Wrzosowiak. Ten nowy podział budził kontrowersje, ponieważ był niezgodny z wcześniejszą historią regionu.
Na cmentarzu Rakowskim, zlokalizowanym przy ulicy Palmowej, można zobaczyć pomniki upamiętniające zmarłych członków rodziny Błeszyńskich, którzy odeszli przed stu laty. W ostatnim czasie na tym terenie odkryto także zbiorową mogiłę żołnierzy Armii Krajowej, którzy zostali pomordowani w latach 1945–1956 przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.
Zagospodarowanie
Obszar dzielnicy Błeszno w Częstochowie obejmuje różne terytoria, w tym tereny czterech katolickich parafii, które pełnią istotną rolę w lokalnej społeczności:
Oświata
W obrębie dzielnicy znajdują się również ważne placówki oświatowe, które kształcą młode pokolenia. Do najważniejszych z nich należą:
- Zespół Szkół nr 2 im. Polskich Noblistów, w skład którego wchodzą Szkoła Podstawowa nr 15 oraz Gimnazjum nr 23,
- Miejskie Przedszkole nr 19,
- Przedszkole Niepubliczne Klub Kubusia Puchatka V.
Legenda
W Błesznie, w rejonie ulic Szkolnej i Grobli, istnieją mokradła, które kryją w sobie fascynujące ślady historyczne. W latach 90. XX wieku odnaleziono tam murowane fragmenty gotyckiego zamku, a do dziś widoczne są skromne pozostałości fosy oraz wałów, chociaż teren ten jest gęsto zarośnięty i trudny do eksploracji. Informacje na temat zamku są ograniczone, a najstarsze zapisy sięgają XIV wieku; niestety, nie wiadomo, co wydarzyło się z nim później. Możliwe, że dostojny zamek był siedzibą rodu Bielów herbu Ostoja.
Według historycznych relacji, Błeszno znajdowało się kiedyś 2 km od Częstochowy, rozdzielone od niej wsią Raków. Legenda głosi, że zamkiem rządził bogaty i dumny rycerz, który niejednokrotnie wspierał swojego króla swoimi siłami zbrojnymi. Zamek był również domem dla dużej kaplicy, ponieważ rycerz znany był z wielkiej pobożności.
Jednakże pewnego dnia pojawił się konflikt między władcą a tym rycerzem, co sprowokowało bunt. Wojska króla wysłane do stłumienia rebelii padły ofiarą prywatnych oddziałów pana na Błesznie. Rycerz, uniesiony pychą, ogłosił przed swoimi podwładnymi oraz jeńcami, że jest równy Bogu. Wówczas wydarzyło się coś niespotykanego – ziemia się rozwarła, pochłaniając zamek i jego mieszkańców, a miejsce to zostało zalane wodą.
Dziś to, co kiedyś było potężnym zamkiem, przemieniło się w bagno, gdzie w ciemne noce można dostrzec tajemnicze płomyki. To dusze rycerza-bluźniercy oraz jego sług. Mówi się, że w tym miejscu znajdował się cmentarz, który obecnie jest zastąpiony przez ulicę Owsianą.
Łąki Błeszeńskie
Łąki Błeszeńskie stanowią rozległy teren łąkowy, który rozciąga się na południe od dzielnic Wrzosowiak oraz Błeszno, aż do granic gminy Poczesna. To miejsce charakteryzuje się bogatą siecią kanałów odwadniających, które prowadzą wodę do niewielkiej rzeki Brzezinka.
W obszarze tych łąk można z łatwością dostrzec różnorodność fauny. Spotkać tu można wiele gatunków zwierząt, takich jak zające, lisy oraz sarny. Te naturalne siedliska przyciągają nie tylko zwierzęta, ale także miłośników przyrody, którzy pragną podziwiać niepowtarzalne krajobrazy oraz lokalną florę.
Przypisy
- Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 22.11.2017 r.].
- a b Algorytm podziału środków. Urząd Miasta Częstochowy, 30.04.2014 r. [dostęp 06.05.2014 r.]
- UCHWAŁA Nr 318/XXVIII/2004 Rady Miasta Częstochowy z dnia 15.03.2004 r. w sprawie utworzenia Dzielnic oraz nadania im Statutów.
- Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 117
- Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Brzeziny Małe | Grabówka (Częstochowa) | Lisiniec | Liszka Górna | Bór (Częstochowa) | Brzeziny Wielkie | Dźbów | Józefka (Częstochowa) | Kamień (Częstochowa) | Tysiąclecie (Częstochowa) | Wypalanki (Częstochowa) | Kiedrzyn (Częstochowa) | Hektary (Częstochowa) | Podjasnogórska | Podbucze (Częstochowa) | Stare Miasto (Częstochowa) | Gnaszyn-Kawodrza | Dzielnica Stradom (Częstochowa) | Dzielnica Raków (Częstochowa) | Zawodzie-DąbieOceń: Błeszno (Częstochowa)