Dzielnica Raków (Częstochowa)

---

Historia

Historia dzielnicy Raków w Częstochowie sięga aż do 1377 roku, kiedy to książę Władysław Opolczyk przekazał braciom Jaśko i Niczko kuźnicę zlokalizowaną we wsi Błeszno, nad rzeką Wartą. To miejsce obecnie kojarzy się z działalnością Huty Częstochowa. Wzmianka o Rakowie pojawia się po raz pierwszy w 1631 roku, jako o lesie należącym do gruntów miejskich.

Rozwój tej okolicy ściśle wiąże się z czynnikiem industrialnym, ponieważ lokalizacja huty była korzystna z uwagi na zasoby rud żelaza w regionie oraz bliskość kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim. Dodatkowym atutem były tanie grunty i dostęp do kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W 1895 roku Bernard Hantke nabył od Grzegorza Błeszyńskiego tereny na budowę huty, likwidując istniejący folwark i wysiedlając mieszkańców na drugą stronę torów kolejowych.

Budowa huty rozpoczęła się w 1896 roku, a zakończyła w 1902 roku, przy wsparciu inżynierów takich jak Józef Chlebowski, Józef Chmurski oraz Leopold Sobański. Kluczowym punktem nowego osiedla stała się ścieżka łącząca Błeszno z Dąbiem (ul. Limanowskiego), a także nowa droga (ul. Okrzei), która odchodziła od głównego traktu łączącego Częstochowę z Siewierzem. Prawdopodobnie po I wojnie światowej przyjęto nowe nazwy ulic, dostosowując je do układu urbanistycznego, by wykluczyć dublowanie się z ulicami w centrum Częstochowy.

Na przełomie XIX i XX wieku w Rakowie powstało osiedle robotnicze w związku z otwarciem huty. W 1904 roku zrealizowano elektryfikację, wybrukowano ulice oraz wzniesiono szkołę i kościół. W tym okresie Raków funkcjonował jako część wsi Huta Stara B. Rok 1920 przyniósł utworzenie klubu piłkarskiego Sparta, a w 1921 powstała Racovia, znana dzisiaj jako Raków Częstochowa.

W 1928 roku osada, licząca 7 tysięcy mieszkańców, została włączona do Częstochowy na żądanie jej ludności. Warto podkreślić, że Raków był wówczas nie tylko osiedlem przemysłowym, ale samodzielnym miasteczkiem z rozbudowaną infrastrukturą, obejmującą sklepy, szkołę, szpital, pocztę oraz parafialną kaplicę. Mieszkańcy wyrażali frustrację wobec gminy Huta Stara, oskarżając ją o inwestowanie w tereny wiejskie, co skutkowało zaniedbaniem ich lokalnych potrzeb.

Częstochowa także miała zamiar przyłączenia Rakowa, co zaowocowało uchwałą rady miejskiej z 2 czerwca 1920 roku, domagającą się włączenia zurbanizowanych osiedli, w tym Aniołowej, Błeszna, Boru, Dąbia, Kamienia, Ostatniego Grosza, Rakowa, Stradomia oraz Zacisza. Proces ten jednak nie przebiegał sprawnie z powodu opóźnień ze strony władz powiatu częstochowskiego.

Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny rozwój dzielnicy, co było odpowiedzią na rozbudowę huty. Powstały wtedy osiedla Raków I (już w 1949 roku), Raków II oraz Raków III, które zawierały nie tylko mieszkania, ale również szkoły i przedszkola. Zrealizowano wówczas socrealistyczną aleję Pokoju, którą od 1959 roku obsługiwały tramwaje. Do 1971 roku tramwaje kursowały również ulicą Łukasińskiego. Od 1968 do 2000 roku przy Alei Pokoju funkcjonowało kino Relax, które mogło pomieścić 590 widzów. W 2000 roku kino przekształcono w supermarket Leader Price (obecnie Netto). Alei Pokoju towarzyszyła ścieżka rowerowa, a niegdyś pełna punktów handlowych, obecnie ta okolica ulega degradacji.

Obiekty położone w dzielnicy

W dzielnicy Raków w Częstochowie można znaleźć szereg niezwykle interesujących obiektów, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Poniżej przedstawiamy najciekawsze z nich:

• rezerwat archeologiczny kultury łużyckiej, który stanowi ważne miejsce dla miłośników historii,
• pałacyk Hantkego zbudowany w latach 1900–1903 w stylu francuskiego neobaroku, znany z żeliwnych dekoracji klatki schodowej. Obecnie mieści Miejski Dom Kultury, otoczony malowniczym parkiem,
• domy majsterskie i robotnicze, wykonane z czerwonej cegły, które zostały wzniesione w latach 1900–1902,
• dawny budynek zarządu huty, w którym jawnym elementem jest drewniana weranda, a wewnątrz znajdują się zabytkowe kaflowe piece oraz kominek z dekoracją płaskorzeźbną. W przeszłości mieścił się tu przyzakładowy żłobek,
• kościół parafialny pw. św. Józefa Rzemieślnika, podniesiony do rangi sanktuarium w 2002 roku. Obiekt ten, wzniesiony w latach 1926–1933, prezentuje eklektyczny styl z elementami polskiego gotyku, renesansu i baroku, a w jego wnętrzu znajdują się neobarokowa chrzcielnica oraz ambona z 1953 roku. Jest to również kolebka częstochowskiej Solidarności,
• Stadion klubu sportowego Raków Częstochowa, miejsce, które gromadzi fanów sportowych emocji.

Komunikacja

Dzielnica Raków w Częstochowie charakteryzuje się rozbudowaną siecią komunikacyjną, która zapewnia wygodny dostęp do różnych środków transportu.

W jej obrębie przebiega linia tramwajowa nr 1, a także znajduje się pętla, na której kończy trasę linia tramwajowa nr 2. W 2012 roku, w południowej części dzielnicy, wzniesiono nową pętlę tramwajową, obsługującą linię nr 3.

Przy pętli tramwajowej dla linii 2 ulokowana jest również pętla autobusowa, obsługująca dzienne linie 12, 32 oraz nocną linię 80. Dodatkowo, Raków jest obsługiwany przez inne linie tramwajowe, takie jak 19, 35 oraz 39, co zwiększa jego dostępność.

Na obrzeżach dzielnicy kursują linie autobusowe nr 10, 20 oraz 24, a także pojazdy podmiejskie, z wyjątkiem linii nr 69.

Urodzeni w Rakowie

W tej części zaprezentowane są osoby, które przyszły na świat w Rakowie. Jednym z nich jest Lech Jerzy Głuchowski, znany również pod pseudonimem Jeżycki. Był on dowódcą 7 pułku ułanów Lubelskich Armii Krajowej, gdzie jego kryptonim brzmiał Jeleń.

---

Oceń: Dzielnica Raków (Częstochowa)

---