W historii polskiej techniki niewątpliwie znajduje się postać o wybitnym znaczeniu - Zbigniew Henryk Starczewski, który urodził się 16 marca 1946 roku w Częstochowie, a zmarł 20 kwietnia 2020 roku. Był on nie tylko znakomitym specjalistą w zakresie budowy i eksploatacji maszyn, ale także nauczycielem akademickim, który zostawił trwały ślad w polskim szkolnictwie wyższym.
Jako profesor Politechniki Warszawskiej, Starczewski wychował wiele pokoleń inżynierów, przekazując im swoją wiedzę i pasję do nauki. Jego osiągnięcia oraz wkład w rozwój branży maszynowej są dowodem na to, jak istotna była jego rola w tym środowisku akademickim.
Życiorys
Wykształcenie, praca naukowa i zawodowa
W 1960 roku Zbigniew Starczewski z sukcesem ukończył Szkołę Podstawową w Warszawie, a pięć lat później kontynuował edukację w Technikum Radiowym im. Marcina Kasprzaka. W latach 1965-1966 zdobywał doświadczenie zawodowe jako laborant w Katedrze Maszynoznawstwa i Elementów Maszyn na Wydziale Komunikacji Politechniki Warszawskiej. W 1971 roku uzyskał tytuł magistra inżyniera na Wydziale Maszyn Roboczych i Pojazdów tej uczelni, a następnie rozpoczął pracę jako asystent. W 1977 roku obronił doktorat, co umożliwiło mu objęcie stanowiska adiunkta na Wydziale Samochodów i Maszyn Roboczych PW. Natomiast w 1991 roku otrzymał stopień doktora habilitowanego za pracę pt. Modelowanie i analiza dynamiczna czopa w łożysku ślizgowym. W 1996 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 2003 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
W latach 1996-1999 oraz 2005-2010, kiedy to został na nowo wybrany w 2008, pełnił funkcję prodziekana Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej, rezygnując w trakcie kadencji. Należał również do Instytutu Podstaw Budowy Maszyn WSiMR PW.
Jego specjalizacja obejmowała automatyki, dynamikę maszyn, teorię maszyn i mechanizmów, a także zagadnienia związane z dynamiką układów łożyskowych oraz teorię drgań, w tym drgania nieregularne i chaotyczne. Często uczestniczył w krajowych oraz międzynarodowych kongresach i konferencjach naukowych, prezentując swoje referaty. Dodatkowo przez wiele lat był związany z Siecią Badawczą Łukasiewicz – Instytutem Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego, gdzie pełnił różnorodne funkcje, w tym od 2017 do kwietnia 2020 roku zajmował stanowisko dyrektora naczelnego.
Śmierć i pogrzeb
Zbigniew Starczewski zmarł 20 kwietnia 2020 roku po długiej i uciążliwej chorobie. Osiem dni później, po ceremonii odbywającej się w kościele Dobrego Pasterza, został pochowany w katolickiej kwaterze na cmentarzu prawosławnym na warszawskiej Woli.
Członkostwa
Lista członkostw Zbigniewa Starczewskiego jest obieku obszerną i zróżnicowaną, obejmującą kilka kluczowych organizacji z zakresu mechaniki oraz inżynierii. Wyróżniają się w niej następujące instytucje:
- Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej,
- Sekcja Teorii Maszyn i Mechanizmów w Komitecie Budowy Maszyn Polskiej Akademii Nauk,
- Sekcja ds. Łożyskowań Ślizgowych Polskiego Komitetu Normalizacji,
- Geselschaft für Angewandte Mathematik und Mechanik.
Odznaczenia
Wśród licznych wyróżnień przyznanych Zbigniewowi Starczewskiemu, można wymienić:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Złoty Medal za Długoletnią Służbę.
Publikacje
Zbigniew Starczewski był autorem wielu znaczących artykułów, które ukazały się zarówno w polskich, jak i zagranicznych czasopismach. Do najbardziej cenionych periodyków, w których publikował, należy „Archiwum Budowy Maszyn” wydawane przez Polską Akademię Nauk, a także „Mechanika Teoretyczna i Stosowana”, „Tribologia” oraz „Zagadnienia Eksploatacji Maszyn”.
Oprócz działalności w zakresie artykułów naukowych, był również autorem oraz współautorem licznych publikacji książkowych. W szczególności do jego najważniejszych prac książkowych można zaliczyć:
- „Drgania wymuszone przy tarciu suchym – raz jeszcze” (1996, współautor: Z. Osiński),
- „Damping of vibrations” (1998, we współpracy z: J. Bajkowski, Z. Dąbrowski, J. Dyk, J. Freundlich, K. Gołoś, S. Karczmarzyk, G. Klekot, A. Kosior, W. Kurnik, J. Osiński, J. Pokojski, S. Radkowski, D. Sado, Z. Skup, A. Tylikowski, J. Wróbel; redakcja: Z. Osińskiego),
- „Drgania mechaniczne” (2010),
- „Modelowanie drgań poprzecznych wirników z uwzględnieniem łożysk aktywnych i właściwości adaptacyjnych” (2015, wraz z: P. Korczak-Komorowski, W. Kurnik, A. Perek, P. Przybyłowicz, A. Tylikowski; redakcja: W. Kurnika).
Jego dorobek naukowy ma istotne znaczenie dla dziedziny mechaniki i inżynierii, a powyższe publikacje są dowodem jego wkładu w rozwój wiedzy w tych obszarach.
Przypisy
- Informacja o pogrzebie - prof. zw. dr hab. inż. Zbigniewa Starczewskiego. imbigs.pl. [dostęp 28.04.2020 r.]
- Zbigniew Starczewski. exlibrisgroup.com. [dostęp 28.04.2020 r.]
- a b c d Zbigniew Henryk Starczewski. nekrologi.wyborcza.pl, 25.04.2020 r. [dostęp 28.04.2020 r.]
- a b Z wielkim żalem i smutkiem żegnamy prof. zw. dr hab. inż. Zbigniewa Starczewskiego. imbigs.pl. [dostęp 28.04.2020 r.]
- a b c d e Prof. dr hab. inż. Zbigniew Henryk Starczewski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 28.04.2020 r.]
- a b c d e f g h i j Prof. dr hab. inż. Zbigniew Starczewski. pw.edu.pl. [dostęp 26.04.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Janusz Kołodziejski | Tadeusz Romanowski | Andrzej Kempa | Stefan Przeworski | Adam Zych | Stefan Bergman (matematyk) | Jakub Pik | Jerzy Poskuta | Hubert Gembarzewski | Artur Kijas | Robert Kołodziej | Przemysław Mastalerz | Zbigniew Kołaczkowski | Witold Matwiejczyk | Jerzy Rebeta | Czesław Grabowski (chemik) | Tadeusz Muszyński | Kazimierz Łaski | Alicja Matracka-Kościelny | Joanna BłaszczakOceń: Zbigniew Starczewski