Władysław Lech Terlecki

---

Życiorys

Władysław Lech Terlecki był niezwykle interesującą postacią polskiej literatury i kultury. Ukończył II LO im. R. Traugutta w Częstochowie, a następnie w 1951 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim, jednak ich nie ukończył. Jego debiut literacki nastąpił w 1953 roku w katolickim tygodniku „Dziś i Jutro”, który wspierał ówczesne władze komunistyczne. W tym samym czasie pełnił funkcję redaktora tego czasopisma.

W latach 1954-1958 Terlecki był redaktorem „Wrocławskiego Tygodnika Katolików”, wydawanego przez organizację Stowarzyszenie Pax, która zrzeszała katolików współpracujących z reżimem. Następnie, w okresie od 1958 do 1968 roku, sprawował funkcję redaktora działu prozy w dwutygodniku „Współczesność”. Równocześnie, od 1967 roku, przez pewien czas był redaktorem literackim w Polskim Radiu.

W latach siedemdziesiątych podjął współpracę z Radiem Wolna Europa, działając w tajemnicy przed ówczesnymi władzami. W dowód uznania jego pracy, w 1972 roku otrzymał Nagrodę im. Kościelskich. Był również aktywnym członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz jednym z założycieli Stowarzyszenia Pracowników Radia Wolna Europa w Warszawie.

W życiu osobistym, Lech Terlecki był mężem Lucyny Terleckiej z domu Basaj, która żyła w latach 1930-2021. Mieli dwoje dzieci: córkę Barbarę, która zmarła w 2018 roku i pracowała w Londynie jako dziennikarka BBC, oraz syna Tomasza, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych (ASP), który zmarł w 2017 roku i był autorem książek o historii Komorowa.

Od 1956 roku mieszkał w Komorowie koło Pruszkowa i nawiązał bliski kontakt z Marią Dąbrowską, która tam mieszkała. Po jej śmierci, w ramach testamentu, został jednym z opiekunów jej spuścizny literackiej. Terlecki znalazł wieczny spoczynek na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C23-4-3).

Twórczość

Władysław Lech Terlecki to wybitny twórca, który zasłynął jako autor różnorodnych form literackich. Jego twórczość obejmuje reportaże, nowele, powieści oraz opowiadania, a także dramaty, słuchowiska i publicystykę. Wśród jego najbardziej znanych dzieł znajdują się:

• Kocie łby (1956),
• Podróż na wierzchołku nocy (1958),
• Pożar (1962),
• Spisek (1966),
• Sezon w pełni (1967),
• Gwiazda Piołun (1968),
• Dwie głowy ptaka (1970),
• Pielgrzymi (1972),
• Powrót z Carskiego Sioła (1973),
• Czarny romans (1974),
• Odpocznij po biegu (1975),
• Herbatka z nieobecnym (słuchowiska radiowe, 1976),
• Rośnie las (1977),
• Wczesny powrót (1978),
• Złoty wąwóz (wybór opowiadań 1978),
• Twarze 1863 (1979),
• Zwierzęta zostały opłacone (1980),
• Trzy etiudy kryminalne (1980),
• Cień karła, cień olbrzyma (1983),
• Pismak (1984),
• Lament (1984),
• Wieniec dla sprawiedliwego (1988),
• Drabina Jakubowa (1988),
• Cyklop (1989),
• Laur i cierń (1989),
• Maski (1989),
• Zabij cara (1992),
• Wyspa kata (1999).

Jego dzieła wyróżniają się głębią analizy społecznej oraz bogactwem literackich środków wyrazu. Terlecki potrafił w sposób niezwykle barwny i przemyślany ukazywać otaczający go świat, by za pomocą słowa oddziaływać na emocje swoich czytelników.

Ekranizacje

W przeszłości powstało wiele ekranizacji na podstawie dzieł Władysława Lecha Terleckiego, które cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno krytyków, jak i widzów. poniżej przedstawiamy kilka z nich:

• W biały dzień (1980), inspirowany powieścią Zwierzęta zostały opłacone, w reżyserii Edwarda Żebrowskiego,
• Stacja (1981), na podstawie opowiadania Zamieć, w reżyserii Antoniego Krauze,
• Pismak (1985), adaptacja powieści o tej samej nazwie, w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa,
• Gwiazda Piołun (1999), oparty na powieści noszącej ten sam tytuł, wyreżyserowany przez Henryka Klubę.

Te filmowe adaptacje ukazują różnorodność tematów oraz stylów pisarskich Terleckiego. Do rozmowy o jego twórczości zdecydowanie wpisują się w główny nurt refleksji nie tylko nad samymi utworami, ale także ich interpretacjami w kinie.

Spektakle telewizyjne (autor)

Władysław Lech Terlecki był autorem wielu znakomitych spektakli telewizyjnych, które cieszyły się dużą popularnością wśród widzów. Oto niektóre z nich:

• Myśliwi (1967), reż. Andrzej Witkowski,
• Późna rozmowa (1968), reż. Teresa Żukowska,
• Wieczór imieninowy (1975), reż. Jerzy Domaradzki,
• Herbatka z nieobecnym (1976), reż. Tadeusz Worontkiewicz,
• Trójkąt z pieskiem (1977), reż. Zdzisław Wardejn,
• Przyjdę do pani znów… (1987), reż. Andrzej Sapija,
• Cyklop (1989), reż. Izabella Cywińska,
• Krótka noc (1990), reż. Robert Gliński,
• Dwie głowy ptaka (1992), reż. Wojciech Wójcik,
• Idź na brzeg, widać ogień (1993), reż. Teresa Kotlarczyk,
• Biuro pisania podań (1993), reż. Mirosław Bork,
• Mateczka (1995), reż. Stanisław Różewicz,
• Biuro rzeczy znalezionych (1996), reż. Urszula Urbaniak,
• Śmierć w Tyflisie (1997), reż. Maciej Dejczer,
• Dragon (2000), reż. Stanisław Różewicz.

Każdy z tych spektakli wniosł znaczący wkład w polską telewizję, przyciągając widzów i pozostawiając trwały ślad w historii sztuki telewizyjnej.

Nagrody i odznaczenia

W ciągu swojej kariery Władysław Lech Terlecki został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami oraz odznaczeniami, co jest dowodem na jego znaczący wkład w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiamy kluczowe wyróżnienia, które otrzymał w różnych latach:

• 1972 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich,
• 1974 – Złoty Krzyż Zasługi,
• 1977 – nagroda miesięcznika „Odra”,
• 1979 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów II stopnia,
• 1982 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 1987 – Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji,
• 1989 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia,
• 1995 – Nagroda Polskiego PEN Clubu,
• 1999 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie literatury (pośmiertnie).

---

Oceń: Władysław Lech Terlecki

---