Krzysztof Koehler

---

Życiorys

W latach 80. Krzysztof Koehler rozpoczął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie później uzyskał stopień doktora w dziedzinie literatury staropolskiej. Następnie swoją pracę habilitacyjną poświęcił Stanisławowi Orzechowskiemu. W 2019 roku uczony otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Koehler jest znanym współpracownikiem wielu czasopism, takich jak „Arcana”, „Pressje” czy „Fronda”. W swoim dorobku literackim ma na koncie dziesięć tomów wierszy, z których jeden, zatytułowany Od morza do morza, przyniósł mu nominację do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego – Orfeusz w 2012 roku. Poeta ten jest zaliczany do pokolenia brulionu, a od momentu swojego debiutu w 1990 roku uznawany jest za klasycystę, który krytycznie ocenia młodą polską poezję, nacechowaną „barbaryzmem”. Z biegiem lat Koehler akcentował swoje przywiązanie do chrześcijańskiego modelu literatury oraz kultury, której wartość widział w promowaniu tradycyjnych norm i wartości.

W Posłowiu do swoich wierszy z lat 1989–2019 autor podkreśla oryginalność oraz nowatorstwo formalne swojej twórczości. Jak zapisano w krytyce: „Choć w pejzażach Koehlera często odnajdziemy wiele uroku, nie jest on jednak poetą malarzem dawnych formatów, klasycystą poprzez ponowienie. Raczej – romantycznym buntownikiem, «partyzantem prawdy», wreszcie – «obcym ciałem» na tle uładzonych, podręcznikowych prób opisu polskiej poezji współczesnej. Rozpiętość form i gatunków sytuuje się tutaj pomiędzy krańcowo odmiennymi biegunami ekspresji.”

W swoim zawodowym życiu wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w Akademii „Ignatianum” w Krakowie. Od 1994 roku nawiązał współpracę z Telewizją Polską jako redaktor tygodnika „Goniec Kulturalny”, a następnie jako współredaktor programu „Po godzinach” w TVP1 oraz „Wędrowiec polski”, który przybliżał historię i tradycję różnych regionów Polski. Koehler jest także współautorem kilku filmów dokumentalnych, do których należy: „Sarmacja, czyli Polska”, „Adam Mickiewicz” oraz „Macie swojego poetę” – biograficzna opowieść o Mikołaju Sępie Szarzyńskim.

W latach 2006–2011 był dyrektorem kanału TVP Kultura, a od 2009 roku jest członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). W latach 2016-2024 pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Książki. Obecnie pracuje jako profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

W 2017 roku Krzysztof Koehler został uhonorowany Nagrodą Identitas za książkę Palus Sarmatica, a w 2020 roku otrzymał Nagrodę Literacką Czterech Kolumn za całokształt swojej twórczości z ostatnich trzydziestu lat (1989-2019). Książka Jakuba Beczka Koehler. Uczestnictwo została wydana w 2022 roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, natomiast w 2023 roku ukazała się publikacja Ireneusza Staronia Fuga i rap. O poezji Krzysztofa Koehlera z lat 1986-1998.

Życie osobiste

Krzysztof Koehler jest żonaty z Kingą Koehler oraz dumnym ojcem dwóch córek.

Jego córki to Olga, która przyszła na świat w 1989 roku, oraz Anna, urodzona w 1998 roku.

Aktualnie zamieszkuje w Krakowie, co stanowi jego stałe miejsce pobytu.

Twórczość

Książki autorskie

Poniżej przedstawiamy bogaty dorobek literacki Krzysztofa Koehlera, który zyskał uznanie zarówno za swoją poezję, jak i prace naukowe. Wśród jego publikacji można znaleźć:

• WIERSZE, Oficyna Literacka, Kraków 1990,
• Przyszli barbarzyńcy, Oficyna Literacka, Kraków 1991 (współpraca; na okładce inicjały: „b. g. wstajmfśke” – zestawienie inicjałów autorów. Wśród nich Marcin Świetlicki, Jakub Ekier, Artur Grabowski, Wojciech Wilczyk, Robert Tekieli, Paweł Filas, Manuela Gretkowska, Marcin Baran, sam Krzysztof Koehler oraz inni.),
• Nieudana pielgrzymka, Brulion, Kraków-Warszawa 1993 (wiersze),
• Partyzant prawdy, Arcana/Fundacja Brulionu, Kraków-Warszawa 1996 (wiersze),
• Na krańcu długiego pola i inne wiersze z lat 1988–1998, Fronda, Warszawa 1998,
• Słuchaj mię, Sauromatha. Antologia poezji sarmackiej, Arcana, Kraków 2002,
• Trzecia część, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003 (wiersze),
• Stanisław Orzechowski i dylematy humanizmu renesansowego, Arcana/Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Kraków-Warszawa 2004,
• Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej, Collegium Columbinum, Kraków 2005,
• Porwanie Europy, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2008 (wiersze),
• Od morza do morza, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2011 (wiersze),
• Boży podżegacz. Opowieść o Piotrze Skardze, Wydawnictwo Sic!, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012,
• Antologia, wstęp Maciej Urbanowski, Kolekcja Hachette, Warszawa 2013 (wiersze),
• Moby Dick, libretto, opera-misterium w 4 aktach, reżyseria Eugeniusz Knapik, Teatr Wielki – Opera Narodowa 2014,
• Wnuczka Raguela, Wydawnictwo M, Kraków 2014 (powieść),
• Palus Sarmatica, Muzeum Historii Polski, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2016,
• Rzeczpospolita. Obywatelskość. Wolność. Szkice o polskim pisarstwie politycznym XVI wieku, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2016,
• Kraj Gerazeńczyków, Arcana, Kraków 2017 (wiersze),
• Obce ciało. Wiersze z lat 1989–2019, posłowie Ireneusz Staroń, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2019 (wiersze),
• Punkty krystalizacji. Szkice o literaturze staropolskiej, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2020,
• Święte wiosny, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2021 (wiersze).

Opracowania, prace redakcyjne (wybór)

W swoim dorobku Krzysztof Koehler ma również szereg opracowań i prac redakcyjnych, które obejmują:

• Słuchaj mię, Sauromatha. Antologia poezji sarmackiej, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2002 (opracowanie),
• Stanisława Orzechowskiego i Augustyna Rotundusa Debata o Rzeczypospolitej, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum” – Wydawnictwo WAM, Kraków 2009 (wstęp i opracowanie; tłumaczenie z języka łacińskiego Elwira Buszewicz),
• Krzysztofa Warszewickiego i Anonima uwagi o wolności szlacheckiej, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum” – Wydawnictwo WAM, Kraków 2010 (redakcja),
• De Europa. Myśli o Starym Kontynencie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2012 (wybór i opracowanie),
• Stanisława Orzechowskiego i Andrzeja Frycza Modrzewskiego spór o wiarę. „Frycz” St. Orzechowskiego oraz „Prosta opowieść” i „Orzechowski” A. F. Modrzewskiego, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum” – Wydawnictwo WAM, Kraków 2013 (wstęp i opracowanie; tłumaczenie Kaja Stompór-Lesiecka),
• Rok 1573. Dokonania przodków sprzed 440 lat, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2014 (redakcja: Jan Dzięgielewski, Krzysztof Koehler, Dorota Muszytowska),
• Kronika za Zygmunta Augusta w Knyszynie zmarłego roku 1572 i inne dokumenty polityczne z czasów pierwszego bezkrólewia. Vol. 1, Od lipca 1572 do marca 1573, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum” – Wydawnictwo WAM, Kraków 2016 (wstęp i opracowanie),
• Saligia. Człowiek w kryzysie, Centrum Myśli Jana Pawła II, Instytucja Kultury m.st. Warszawy, Warszawa 2016 (redakcja),
• Wacław Potocki. W 400-lecie urodzin poety, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2023 (redakcja Krzysztof Koehler, Dariusz Chemperek),
• Wacław Potocki, Żadna nie ma rzecz przymierza z czasem, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2024 (wybór i wstęp; wiersze).

Tłumaczenia

W repertuarze literackim Krzysztofa Koehlera znajdują się także tłumaczenia, które wzbogacają jego twórczość, w tym:

• Alejandro A. Chafuen, Chrześcijanie za wolnością. Ekonomia późnoscholastyczna, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2002 (przełożyli Kinga i Krzysztof Koehlerowie; wstęp Michael Novak),
• Alejandro A. Chafuen, Wiara i wolność. Myśl ekonomiczna późnych scholastyków, Wydawnictwo Arwil, Warszawa 2007 (tłumaczenie z języka angielskiego przez Kingę i Krzysztofa Koehlerów oraz Borysa Walczynę).

Telewizja

W 1994 roku Krzysztof Koehler pełnił rolę współredaktora w programie pod nazwą „Goniec Kulturalny”, który zyskał uznanie wśród widzów. W tym samym czasie był także odpowiedzialny za współredagowanie programu „Po godzinach” emitowanego na TVP1, co podkreśla jego znaczącą rolę w polskiej telewizji w tamtym okresie.

Filmografia

Filmografia Krzysztofa Koehlera obejmuje szereg znaczących prac w zakresie scenariuszy oraz redakcji. Jego twórczość to prawdziwe odzwierciedlenie derealizacji i współczesnych tematów kulturowych. Wśród jego najważniejszych osiągnięć znajdują się:

• 1996: Sarmacja, czyli Polska – scenariusz,
• 1996: Maria Konopnicka – scenariusz,
• Adam Mickiewicz – scenariusz,
• 1999: Macie swojego poetę – scenariusz,
• 2009: Dekalog 89 – redakcja.

Teatr TV

W twórczości Krzysztofa Koehlera wyróżniają się szczególnie jego scenariusze nadawane w ramach teatru telewizyjnego, które osiągnęły znaczący rozgłos w polskiej kulturze.

• 1994: Biesiada Sarmacka – scenariusz,
• 1996: Pieśni postu świętego z dawnych polskich poetów zebrane – scenariusz.

---

Oceń: Krzysztof Koehler

---