Plac Ignacego Daszyńskiego w Częstochowie


Plac Ignacego Daszyńskiego, usytuowany w sercu Częstochowy, znany był do roku 1934 jako Nowy Rynek. To przestrzeń, która ma ogromne znaczenie historyczne oraz kulturowe, znajdująca się w obrębie dzielnicy Stare Miasto. Nazwa tego placu upamiętnia Ignacego Daszyńskiego, byłego premiera Polski, co dodaje mu jeszcze większej wagi.

Warto zaznaczyć, że w jego otoczeniu zbiega się aż sześć ulic: al. Najświętszej Maryi Panny, ul. Warszawska, ul. Krakowska, ul. Mirowska, ul. Ogrodowa oraz ul. Berka Joselewicza. Takie położenie sprawia, że uczyniły go ważnym punktem komunikacyjnym w mieście.

Co więcej, plac ten leży na głównej trasie prowadzącej do Jasnej Góry, jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Bliskie sąsiedztwo ze Starym Rynkiem dodatkowo podkreśla jego centralne położenie i znaczenie w lokalnej przestrzeni miejskiej.

Historia

Plac Ignacego Daszyńskiego ma bogatą historię, która sięga średniowiecza, kiedy to w jego miejscu funkcjonował cmentarz. Był on miejscem grzebalnym dla pobliskiej parafii i na jego terenie stała kaplica św. Krzyża. W roku 1643 cmentarz został powiększony, jednak już w 1825 roku, w związku z wytyczaniem Alei NMP, zlikwidowano go i przeniesiono w okolice ulic Fabrycznej (Mielczarskiego) oraz Ogrodowej, a później na Kule.

Północna i południowa pierzeja placu zabudowana jest XIX-wiecznymi kamienicami, reprezentującymi style późnoklasycystyczny, eklektyczny oraz bezstylowy, głównie w formie jedno- oraz dwupiętrowych budynków.

W przeszłości miejsce to było znane jako Nowy Rynek, gdzie odbywały się targi aż do 1934 roku, kiedy to zostały one przeniesione na Rynek Narutowicza mieszczący się na Zawodziu. Wówczas nadano mu imię Ignacego Daszyńskiego, które obowiązuje do dzisiaj. W czasie II wojny światowej plac przyjął nazwę Ostring i znajdował się w obrębie dużego getta. Gdy je likwidowano, stał się on miejscem koncentracji Żydów, którzy byli następnie deportowani do Treblinki.

W okresie PRL-u plac nosił imię Marcelego Nowotki, a w jego centralnej części wznosił się pomnik zwycięstwa Armii Radzieckiej. Co ciekawe, aż do roku 1976 przez wschodnią część placu przebiegał ruchliwy trakt prowadzący z Warszawy do Katowic, aż do momentu wybudowania trasy średnicowej omijającej centrum od wschodu.

Na wschód od placu położony jest kościół św. Zygmunta, pochodzący z XIV wieku, uważany za najstarszą świątynię w mieście. W jego skład wchodziło pierwotnie prezbiterium, nawa główna i gotycka wieża. W XV wieku na południe od kościoła powstał dwukondygnacyjny klasztor paulinów, obecnie plebania, który na piętrze łączył się z kościołem gankiem opartym na dwóch arkadach. W XVII wieku dobudowano kaplice św. Grzegorza i św. Anny oraz zakrystię. Kościół był wielokrotnie niszczony przez pożary i dewastację, jednak odbudowano go w II połowie XVIII wieku, przekształcając na budowlę trójnawową i dodając dwie wieże. Po powstaniu styczniowym został odebrany paulinom, a jego wnętrze zawiera barokowe elementy z pozostałościami gotyku.

W latach 60. XX wieku Włodzimierz Błaszczyk, będący dyrektorem Muzeum Regionalnego i archeologiem, badał efekty wykopalisk przeprowadzanych na placu Daszyńskiego. Archeolodzy odkryli resztki miejskich obwarowań, w tym bramy, budynek przybramny i fundamenty murów, które najprawdopodobniej pochodzą z XVI wieku. Mury zachowały się do wysokości 1,5 metra. W planach była częściowa rekonstrukcja odkrytych obiektów oraz stworzenie atrakcje turystycznej, jednak ostatecznie zabytek został zakopany.

Warto dodać, że 12 października 2008 roku odsłonięto pomnik papieża Jana Pawła II, który znajduje się w centralnej części placu, symbolizującym znaczenie tego miejsca w historii Częstochowy.

Zabytkowa zabudowa

Na obszarze Placu Ignacego Daszyńskiego w Częstochowie znajduje się szereg cennych obiektów historycznych, które zostały wpisane do rejestru zabytków. Poniżej przedstawiamy pełną listę tych znaczących budynków.

  • kościół św. Zygmunta, nr rej.: A/3/76 z 13 lutego 1978,
  • kamienica dwupodwórzowa z oficynami pod nr 2, nr rej.: A/299/10 z 19 marca 2010,
  • kamienica pod nr 5, nr rej.: 408/86 z 16 czerwca 1986,
  • kamienica pod nr 6, nr rej.: 406/86 z 16 czerwca 1986,
  • kamienica pod nr 10, nr rej.: 405/86 z 16 czerwca 1986,
  • kamienica pod nr 11, nr rej.: 409/86 z 16 czerwca 1986,
  • kamienica pod nr 13, nr rej.: 531/90 z 4 lipca 1990,
  • kamienica pod nr 14, nr rej.: 404/86 z 16 czerwca 1986,
  • kamienica pod nr 15, nr rej.: 403/86 z 16 czerwca 1986.

Te obiekty stanowią niezwykły przykład architektury przeszłych epok, przyciągając uwagę nie tylko mieszkańców, ale także turystów odwiedzających miasto. Ich historyczne znaczenie oraz unikalny styl architektoniczny sprawiają, że są one nieodłącznym elementem kulturowego dziedzictwa Częstochowy.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 17.01.2010 r.]
  2. Tadeusz Piersiak: Będzie śmietnik zamiast Starego Rynku?. Gazeta Wyborcza, 27.03.2011 r. [dostęp 27.03.2011 r.]
  3. Mirosław Zwoliński: Przewodnik po Częstochowie. Częstochowa: Oddział PTTK Huty "Częstochowa", 1997 r. ISBN 83-902642-2-6. Brak numerów stron w książce

Oceń: Plac Ignacego Daszyńskiego w Częstochowie

Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:18