Wanda Markowska

---

Życiorys

Wanda Markowska była osobą, której życie i działalność literacka pozostawiły znaczący ślad w polskiej kulturze. Ukończyła studia z zakresu polonistyki oraz filologii klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim. W czasie drugiej wojny światowej, od 1939 do 1941 roku, pracowała w bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.

W okresie okupacji była współautorką podręcznika literatury polskiej, wydanego w 1940 roku w Kijowie przez władze radzieckie. Po zakończeniu II wojny światowej, która trwała od 1939 do 1945 roku, zamieszkała w Łodzi, gdzie zaczęła pracować jako redaktor w Spółdzielni Wydawniczej „Książka” – lewicowym wydawnictwie, które zostało odtworzone w 1944 roku pod patronatem Polskiej Partii Robotniczej. W 1948 roku chodziła na stypendium w Paryżu, lecz od 1949 roku na stałe osiedliła się w Warszawie.

W latach 1951-1963 pełniła funkcję wykładowczyni w Szkole Partyjnej przy Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Debiutowała jako publicystka w 1945 roku w łódzkiej gazecie partyjnej „Głos Ludu”. Jej twórczość obejmowała tłumaczenia literatury niemieckiej (w tym dzieł J.W. Goethego, F. Schillera, R.M. Rilkego), francuskiej oraz rosyjskiej, a także klasyków rzymskich, które przetłumaczyła z łaciny.

Markowska była autorką wielu publikacji o tematyce historycznej oraz dzieł literackich dla dzieci i młodzieży. Współpracowała z wieloma wydawnictwami, w tym z „Książką i Wiedzą”, „Naszą Księgarnią”, PIW, a także z „Czytelnikiem”. Jako prozaik, stworzyła adaptacje greckich i rzymskich mitów, a także wykonała własny przekład „Eneidy” Wergiliusza. Ponadto, we współpracy z Anną Milską, opracowała i wydawała w latach 1948-1988 wiele zbiorów baśni i podań z różnych kultur, w tym „Pańćatantrę” w 1956 roku.

Na koniec jej kariery, 23 sierpnia 1980 roku, dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy oraz publicystów, którzy wzywali władze komunistyczne do podjęcia dialogu z robotnikami strajkującymi.

Twórczość

Wanda Markowska jest uznaną postacią w polskiej literaturze, której twórczość odgrywa znaczącą rolę w kulturze i historii literackiej. W swoim dorobku artystycznym, autorka skupiła się na różnych gatunkach literackich, wzbogacając polski kanon o wiele wartościowych prac. Wśród jej najważniejszych tytułów znajdują się:

• Mity greckie w opracowaniu dla młodzieży (1949),
• Komuna Paryska. Materiały historyczno-literackie na wieczornicę – opracowanie (1950),
• Literatura polska doby średniowiecza i początków odrodzenia – szkic (1950),
• Droga na barykady Komuny. Rzecz o Jarosławie Dąbrowskim (1952),
• Mity greckie – wyd. 2 (1955 ; wyd. 6 rozszerzone 1965),
• Adam Mickiewicz 1798–1855 – monografia (1955),
• Literatura polska epoki Odrodzenia – zarys monograficzny (1956),
• Adam Mickiewicz. Księga pamiątkowa – w stulecie śmierci poety – opr. współautorskie (1957),
• Mirote i czarodziejska fontanna. Baśń kubańska (1962),
• Arnold Zweig, Nowele – przekład i opracowanie (1964),
• O królewiczu Ferruchu – baśń (1965),
• Efeb z Eleuzyny – opowiadania greckie (1965),
• Mity Greków i Rzymian (1968),
• Wergiliusz, Eneida – przekład i opracowanie (1970),
• Owidiusz, Heroidy – przekł. i opr. (1986).

Wspólnie z Anną Milską (wybór)

• Baśnie z całego świata (1946),
• Baśnie narodów Związku Radzieckiego (1950),
• Baśnie zagadki – łańcuszki, z daleka i z bliska (1950),
• Księga papugi. Baśnie perskie (1951),
• Pańczatantra, czyli Mądrości Indii ksiąg pięcioro (1956),
• Srebrna gołębica. Baśnie narodów Związku Radzieckiego (1963),
• Baśnie księżycowe (1972),
• Za siedmioma morzami, za siedmioma wyspami – baśnie (1973),
• Prządki złota. Na podstawie ludowych wątków estońskich (1980),
• A.N. Tołstoj, Wdzięczność szczupaka – tłum. i opr. (1981),
• O Olafie i jego czarodziejskiej piszczałce – baśń (1984),
• Szach Kobad i gadająca papuga (1988).

---

Oceń: Wanda Markowska

---