Jerzy Janusz Kropiwnicki, urodzony 5 lipca 1945 roku w Częstochowie, jest znanym polskim ekonomistą i politykiem, który uzyskał tytuł doktora nauk ekonomicznych. Jego kariera polityczna jest szczególnie wyróżniająca, ponieważ pełnił funkcję prezydenta Łodzi przez około osiem lat, od 2002 do 2010 roku.
Kropiwnicki odgrywał również ważną rolę w opozycji demokratycznej podczas PRL, co podkreśla jego znaczenie w polskiej historii politycznej. Jego doświadczenie w rządzie obejmuje funkcje ministerialne na przestrzeni wielu lat. Był ministrem pracy i polityki socjalnej w latach 1991–1992 w rządzie Jana Olszewskiego, a następnie ministrem-kierownikiem Centralnego Urzędu Planowania w gabinecie Hanny Suchockiej od 1992 do 1993 roku.
Dalsze etapy jego kariery ministerialnej obejmują członkostwo w rządzie Jerzego Buzka jako minister w latach 1997–2000, a także stanowisko ministra rozwoju regionalnego i budownictwa, które sprawował od 2000 do 2001 roku. W międzyczasie Kropiwnicki był także posłem na Sejm zarówno I, jak i III kadencji.
Ostatnio, w latach 2016–2022, zajmował stanowisko członka Rady Polityki Pieniężnej, co podkreśla jego wpływ na polską politykę monetarną.
Życiorys
Wykształcenie i praca naukowa
Jerzy Kropiwnicki, syn Emanuela oraz Janiny, rozpoczął swoją edukację w I Liceum Ogólnokształcącym im. Ziemi Kujawskiej we Włocławku, gdzie zdobył podstawowe wykształcenie. W 1968 roku z sukcesem ukończył studia na Wydziale Handlu Zagranicznego w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. W tym samym roku był zaangażowany w działalność Związku Młodzieży Socjalistycznej, a później został członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego.
W 1973 roku uzyskał stopień doktora na Wydziale Ekonomiczno-SocjologicznymUniwersytetu Łódzkiego. W latach 1968–1981 pełnił funkcję pracownika naukowego w tej uczelni, a po przerwie powrócił tam w 1989 roku. Był stypendystą w prestiżowym Institute for Research on Poverty na University of Wisconsin-Madison, przebywając tam w okresach 1977–1978 oraz 1990–1991. Kropiwnicki był również profesorem w Bałtyckiej Wyższej Szkole Humanistycznej w Koszalinie oraz w Wyższej Szkole Ekonomiczno-Humanistycznej im. prof. Szczepana A. Pieniążka w Skierniewicach. Jego działalność naukowa koncentrowała się na makroekonomii, polityce społeczno-gospodarczej oraz teorii ekonomii.
Działalność opozycyjna w PRL
W 1980 roku Kropiwnicki odegrał kluczową rolę w tworzeniu struktur „Solidarności” na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie został pierwszym przewodniczącym. Był aktywnym członkiem MKZ NSZZ „S” Regionu Ziemia Łódzka, a następnie wiceprzewodniczącym zarządu regionu i członkiem Komisji Krajowej związku. W lipcu 1981 roku współorganizował marsz głodowy w Łodzi, wspólnie z Grzegorzem Palką oraz Andrzejem Słowikiem. Brał również udział w I Krajowym Zjeździe Delegatów związku w Gdańsku.
Po wprowadzeniu stanu wojennego, Kropiwnicki został aresztowany i skazany przez Sąd Wojewódzki w Łodzi na 4 lata i 6 miesięcy więzienia za organizowanie akcji protestacyjnej. Po rewizji, wyrok został zwiększony do 6 lat. Karę odbywał w zakładach karnych w Hrubieszowie i Barczewie, gdzie prowadził strajk głodowy. Był uznawany przez Amnesty International za więźnia sumienia i w czasie izolacji napisał dwie książki, które zostały wydane w podziemiu. Zwolniony w 1984 roku w wyniku amnestii, kontynuował działalność w Duszpasterstwie Ludzi Pracy w Łodzi oraz kierował Ośrodkiem Badań Społeczno-Zawodowych w tym mieście.
Działalność publiczna w latach 1990–2002
W latach 1991–1993 Kropiwnicki był posłem na Sejm I kadencji, zdobywając mandat z listy Wyborczej Akcji Katolickiej. Zasiadał w klubie parlamentarnym Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego (ZChN), do którego dołączył w 1990 roku. Pełnił funkcje w Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Polityki Społecznej. W 1991 objął stanowisko ministra pracy i polityki socjalnej w rządzie Jana Olszewskiego, a następnie ministra-kierownika Centralnego Urzędu Planowania w gabinecie Hanny Suchockiej.
Pomiędzy 1997 a 2001 Kropiwnicki powrócił do Sejmu, zostając posłem na III kadencję z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność. W październiku 1997 roku dołączył do rządu Jerzego Buzka jako minister bez teki oraz kierownik Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. W trakcie swojej kariery był znany z wypowiedzi, które nie zawsze były zgodne z programem rządowym, co culminowało jego przymusowym urlopowaniem w 1999 roku przez premiera Buzka. Pełnił także rolę przewodniczącego polskiej delegacji na specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ koncentrującej się na kwestiach dotyczących kobiet. W 2000 roku, został ministrem rozwoju regionalnego i budownictwa, a jego kadencja zakończyła się w październiku 2001 roku.
Prezydent Łodzi (2002–2010)
W wyborach samorządowych w 2002 roku, Kropiwnicki, reprezentując Łódzkie Porozumienie Obywatelskie, uzyskał urząd prezydenta Łodzi, pokonując Krzysztofa Jagiełłę w drugiej turze. W 2004 roku współorganizował obchody 60. rocznicy likwidacji Ghetto Litzmannstadt, podczas których odsłonięto pomnik na stacji kolejowej Radegast. W trakcie kadencji, odmówił zgody na organizację Parady Wolności i przewodniczył delegacji polskich obserwatorów w Europejskim Komitecie Regionów.
Reelekcję uzyskał w 2006 roku, pokonując w drugiej turze Krzysztofa Kwiatkowskiego, przy zdobyciu 55,69% głosów. W czasach jego prezydentury różnorodne przedsiębiorstwa, takie jak Philips, Gillette oraz MultiBank, otworzyły swoje placówki w Łodzi. Powstała także fabryka Della, a koncepcje budowy Nowego Centrum Łodzi oraz przebudowy dworca Łódź Fabryczna stały się centralnymi projektami administracji.
Działalność publiczna od 2010
Po zakończeniu kadencji prezydenta, we wrześniu 2010 roku, Kropiwnicki został doradcą prezesa Narodowego Banku Polskiego Marka Belki. W 2015 roku brał udział w wyborach do Senatu IX kadencji, zajmując 2. miejsce wśród czterech kandydatów, przegrywając z Ryszardem Bonisławskim z PO. 13 stycznia 2016 roku został powołany do Rady Polityki Pieniężnej z rekomendacji PiS, a jego kadencja rozpoczęła się 25 stycznia tego samego roku.
Był aktywnym członkiem Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie, a w styczniu 2022 roku, po zakończeniu kadencji w RPP, został doradcą prezesa NBP Adama Glapińskiego w zakresie analizy rynku ropy naftowej oraz gazu ziemnego.
Odznaczenia i wyróżnienia
W 1990 roku prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski uhonorował Jerzego Kropiwnickiego, przyznając mu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. To wyróżnienie odzwierciedla znaczenie jego działalności na rzecz kraju.
Kolejnym ważnym wydarzeniem w karierze Kropiwnickiego było nadanie mu w 2006 roku przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi również istotny krok w jego drodze zawodowej i społecznej.
W 2017 roku Jerzy Kropiwnicki został również uhonorowany przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Wolności i Solidarności, co jest dowodem uznania jego zasług dla wartości demokratycznych i wolnościowych.
Oprócz odznaczeń państwowych, w 2013 roku wyróżniono go nagrodą „Serce Łodzi”, a w 2020 roku otrzymał Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Łódzkiego, co podkreśla jego wkład w rozwój regionu.
W 2006 roku Kropiwnicki został przyjęty do Zakonu Rycerskiego Świętego Jerzego Męczennika jako członek honorowy, co stanowi istotny aspekt jego działalności w sferze religijnej i społecznej. Został również kawalerem Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie, co potwierdza jego zaangażowanie w wartości chrześcijańskie.
W 2012 roku Jerzy Kropiwnicki otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego, co ukazuje jego wpływ na życie społeczno-religijne w Polsce oraz poza jej granicami.
Życie prywatne
Jerzy Kropiwnicki, żonaty od 1968 roku, jest dumnym ojcem syna. W znaczący sposób zaangażował się w organizację pielgrzymek do Ziemi Świętej, co pokazuje jego oddanie i pasję do duchowych wędrówek.
W 2022 roku opublikował książkę pod tytułem „Śladami Rodziny Świętej po Egipcie i Etiopii”, co stanowi kolejny dowód jego zainteresowań i wiedzy na temat historii oraz kultury tych regionów.
Przypisy
- a b Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych”. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 08.12.2023 r.]
- Jolanta Młodecka: Włocławek, to były piękne dni!. pomorska.pl, 30.01.2015 r. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Monika Pawlak: Jerzy Kropiwnicki – pierwszy prezydent Łodzi odwołany w referendum. dzienniklodzki.pl, 29.07.2011 r. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Włodzimierz Domagalski: Jerzy Kropiwnicki. Encyklopedia Solidarności. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Nota biograficzna na stronie NBP. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Dr Jerzy Kropiwnicki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 09.12.2023 r.]
- Posłowie I kadencji: Jerzy Kropiwnicki. sejm.gov.pl. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Rząd Jana Olszewskiego. premier.gov.pl. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Rząd Hanny Suchockiej. premier.gov.pl. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Posłowie III kadencji: Jerzy Kropiwnicki. sejm.gov.pl. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Rząd Jerzego Buzka. premier.gov.pl. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Kropiwnicki w rękach Buzka. rmf24.pl, 03.01.2001 r. [dostęp 10.12.2023 r.]
- Trudny start Kropiwnickiego. rmf24.pl, 16.06.2000 r. [dostęp 10.12.2023 r.]
- Jerzy Walczyk: Święto Trzech Króli. To dzięki byłemu prezydentowi Łodzi 6 stycznia nie pracujemy. lodz.wyborcza.pl, 05.01.2023 r. [dostęp 10.12.2023 r.]
- 6 stycznia. Święto Trzech Króli. sejm.gov.pl, 05.01.2022 r. [dostęp 10.12.2023 r.]
- To jemu zawdzięczamy wolne w Trzech Króli. „Musiałem zniszczyć relikt komunizmu”. tvn24.pl, 06.01.2015 r. [dostęp 10.12.2023 r.]
- Łódź: Nieoficjalne wyniki referendum w sprawie odwołania prezydenta. gazetaprawna.pl, 18.01.2010 r. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Kropiwnicki odwołany w referendum. money.pl, 18.01.2010 r. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Anna Sapieha: Kropiwnicki odwołany. 95 proc. głosujących nie chce go jako prezydenta. wyborcza.pl, 18.01.2010 r. [dostęp 09.12.2023 r.]
- Protokół Miejskiej Komisji do Spraw Referendum w Łodzi z dnia 18.01.2010 r. Ustalenia wyniku referendum gminnego w sprawie odwołania Prezydenta Miasta Łodzi. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego, 22.01.2010 r.
- Jerzy Kropiwnicki został doradcą szefa NBP. gazeta.pl, 11.09.2010 r. [dostęp 11.09.2010 r.]
- Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2015. pkw.gov.pl. [dostęp 09.12.2023 r.]
- 8. posiedzenie Senatu. senat.pl, 13.01.2016 r.
- Kropiwnicki odznaczony Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego. ekai.pl, 18.05.2012 r. [dostęp 21.05.2012 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Zygfryd Wolniak | Andrzej Kalata | Janusz Radziejowski | Mieczysław Birnbaum | Leon Stasiak | Janusz Wielowieyski | Leszek Sykulski | Piotr Kurpios | Tadeusz Wrzaszczyk | Mirosław Arciszewski | Anna Urbanowicz | Piotr Bogdalski | Jerzy Olszewski (polityk) | Stanisław Maladyn | Zygmunt Kucharczyk | Henryk Domagalski | Ignacy Samsonowicz | Wojciech Grabałowski | Grzegorz Sztolcman | Andrzej KościelnyOceń: Jerzy Kropiwnicki