Bogumiła Zbirożanka Malec, urodzona 28 maja 1913 roku w Częstochowie, zmarła 24 stycznia 1987 roku w tym samym mieście, była niezwykle utalentowaną polską artystką.
Oprócz bycia malarką, Malec była również autorką wielu wierszy oraz osobą zaangażowaną w awangardowy ruch artystyczny swojej epoki.
Życie i twórczość
Bogumiła Zbirożanka Malec, artystka niezwykle znana w środowisku polskiego malarstwa, rozpoczęła swoją edukację w latach 1934–1937 na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Tam miała okazję pracować pod okiem profesora Władysława Jarockiego, gdzie nawiązała znajomości z takimi artystami jak Tadeusz Kantor oraz Erna Rosenstein. Po tym czasie przeniosła się do Warszawy, aby kontynuować swoją twórczość.
Po ukończeniu ASP w Warszawie powróciła do Częstochowy, gdzie po zakończeniu II wojny światowej aktywnie brała udział w życiu lokalnego środowiska artystycznego. Była jedną z osób, które współtworzyły Związek Zawodowy Polskich Artystów Plastyków. Dodatkowo zaangażowała się w utworzenie Szkoły Sztuk Pięknych, która obecnie funkcjonuje jako Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego.
W latach 30. XX wieku Malec była związana z ruchem Komunistycznej Partii Polski (KPP), a później wstąpiła do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), z której jednak zrezygnowała. W czasie powstania warszawskiego1956 uczestniczyła aktywnie, a pod koniec 1944 roku w Częstochowie pomogła ukryć Ernie Rosenstein, malarkę żydowskiego pochodzenia, za co została uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Jej twórczość plastyczna niejednokrotnie określana była jako sztuka „bezprzedmiotowa”, stanowiąca odwrotność realizmu i ukierunkowana na abstrahowanie oraz surrealizm. W latach 50. XX wieku rozpoczęła organizację tzw. „kino-formów”, które łączyły pokazy jej obrazów z poezją, którą własnoręcznie recytowała podczas spotkań autorskich. Prócz tego, zainicjowała również działalność teatrzyku kukiełkowego, funkcjonującego krótko w latach 60. w Domu Kultury w Częstochowie. Wspólnie z innymi artystami zorganizowała wieczory teatralne, które odbywały się w takich miejscach jak Mielno, Rabka, Polanica-Zdrój, Żegiestów oraz w samej Częstochowie.
Malec brała także udział w licznych wystawach miejskich i regionalnych organizowanych przez ZPAP.
Ważniejsza bibliografia
- Jaśkiewicz A., [„50 lat…”], w: Wystawa 50-lecia ZPAP w Częstochowie, katalog, Częstochowa 1995,
- Jaśkiewicz A., [wstęp], w: 1945-1965. XX lat w twórczości plastycznej oddziału ZPAP w Częstochowie, katalog, ZPAP, Częstochowa 1965,
- Jaśkiewicz A., Artyści Częstochowy 1850-1960, katalog, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 1996,
- A. Miry, Wystawiennictwo artystyczne w Muzeum Częstochowskim. Część I: lata 1905–1975, w. Rocznik Muzeum Częstochowskiego, 2011/2012, Częstochowa 2013,
- Piwowarski J. Mróz J., Bogumiła Zbirożanka Malec (1913–1987) „porywają mię laury, porywa mię owa wyżyna…”, Częstochowa 2017.
Przypisy
- Piwowarski J., Mróz J.: Bogumiła Zbirożanka Malec (1913-1987) „porywają mię laury, porywa mię owa wyżyna...”. Częstochowa: Częstochowski Klub Miłośników Historii im. Mecenasa Jana Pietrzykowskiego, 2017 r., s. 25–99. ISBN 978-83-949812-0-4.
- The Righteous Among The Nations [online], The Righteous Among The Nations [dostęp 29.04.2021 r.]
- ZenonaZ. Macużanka ZenonaZ., Erna Rosenstein. To we mnie trwa, [w:] JózefJ. Chrobak (red.), Erna Rosenstein, Kraków Galeria Krzysztofory 1992 r.
- A.A. Jaśkiewicz A.A., 1945-1965. XX lat w twórczości plastycznej oddziału ZPAP w Częstochowie, katalog, ZPAP, Częstochowa 1965 r.
- B.B. Malec B.B., Życiorys, mps w zbiorach prywatnych K. Patrzyk, 1972 r.
- T.T. Gierymski T.T., Z.Z. Żmigrodzki Z.Z., Dialog o wystawie, „Gazeta Częstochowska”, 14, 1956 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Józef Proszowski | Mirosław Łebkowski | Walerian Bayerlein | Małgorzata Rogacka-Wiśniewska | Adrian Bednarek | Michał Żytniak | Jan Prokop (literat) | Jacek Pałucha | Piotr Wolski | Maciek Nabrdalik | Dariusz Gajewski | Andrzej Polakowski | Andrzej Jasiński (pianista) | Janusz Knorowski | Maria Borkowska-Flisek | Marta Janic | Jadwiga Zaremska | Marek Cecuła | Łukasz Wylężałek | Mikołaj PospieszalskiOceń: Bogumiła Zbirożanka Malec