Stanisław Szabelski

---

Życiorys

Stanisław Szabelski, syn aptekarza i farmaceuty Ludwika Szabelskiego, żołnierza wojny rosyjsko-tureckiej, oraz Emilii z domu Konatowicz, urodził się w środowisku, które sprzyjało działaniom społecznym i edukacyjnym. Ukończył gimnazjum i szkołę realną w Kaliszu, po czym kontynuował naukę w Seminarium Duchownym we Włocławku, gdzie 19 kwietnia 1896 roku z rąk biskupa Aleksandra Bereśniewicza otrzymał święcenia kapłańskie. Jego kariera rozpoczęła się od nauczania religii w zakładzie wychowawczym na Mokotowie, a następnie pełnił funkcje w parafii w Klonowej oraz w Kraszewicach.

W 1897 roku, po zdaniu egzaminu z języka rosyjskiego, Szabelski zajął stanowisko wikariusza w parafii św. Jakuba w Piotrkowie, także pełniąc rolę prefekta szkół powszechnych oraz wiejskiej w Majkowie. Dwa lata później został prefektem pensji żeńskiej Henryki Domańskiej i pełnił funkcję kapelana więziennego. W 1906 roku objął urząd prefekta w gimnazjum męskim Narcyza Jacobsona oraz w gimnazjum żeńskim Domańskiej.

Równocześnie rozwijał swoją działalność literacką, publikując wiersze w lokalnych pismach, takich jak „Tydzień” oraz „Ziemia Piotrkowska”, jak również w „Wiadomościach Pasterskich” oraz warszawskim „Przeglądzie Katolickim”. Szabelski był również jednym z organizatorów pierwszej pielgrzymki uczniów na Jasną Górę, odbywającej się w latach 1906-1910. Pełnił urząd sekretarza Związku Katolickiego w Piotrkowie, organizując w grudniu 1908 roku obchody z okazji 50-lecia święceń kapłańskich Piusa X. W tym czasie był także członkiem komisji rewizyjnej Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego oraz aktywnie działał w Stowarzyszeniu Nauczycielstwa Polskiego.

Od 1910 roku Szabelski współtworzył „Kronikę Piotrkowską”, w której publikował swoje prace pod pseudonimem Stanisza. Po awansie na proboszcza w Rozprzy w październiku 1913 roku, zainicjował budowę nowego kościoła katolickiego w 1914 roku. W czasie I wojny światowej aktywnie uczestniczył w działaniach Komitetu Obywatelskiego, organizując darmowe kuchnie oraz wspierając rezerwistów. Przez swoje inicjatywy, a także organizację szkół powszechnych, zyskał uznanie w społeczności lokalnej.

W 1917 roku Szabelski został dziekanem dekanatu Gorzkowice, a wkrótce później kanonikiem honorowym kolegiaty kaliskiej. W 1918 roku został przeniesiony do Konina, gdzie objął urząd prepozyta parafii oraz dziekana dekanatu konińskiego. Odgrywał kluczową rolę w odbudowie lokalnego życia społecznego, stając się dyrektorem Szkoły Handlowej, którą w 1919 przekształcił w Gimnazjum Humanistyczne. Dzięki jego staraniom założono Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich w Koninie oraz Polsko-Amerykański Komitet Pomocy Dzieciom.

W 1921 roku Szabelski był współzałożycielem „Głosu Konińskiego”, a w 1923 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Konina. W 1922 roku, po 1925 roku będąc prepozytem, a później proboszczem parafii św. Jacka w Piotrkowie, stał się znowu aktywnym członkiem lokalnej administracji. W 1926 objął probostwo w parafii św. Jakuba, przyczyniając się do rozwoju działań edukacyjnych i społecznych. Pełnił również funkcje wizytatora szkół, a w 1927 roku otrzymał tytuł tajnego szambelana papieskiego.

W późniejszych latach, w tym ponownym wyborze do Rady Miejskiej, Szabelski równolegle organizował Kongres Eucharystyczny Ziemi Piotrkowskiej w 1929 roku. W 1932 roku był kapelanem wojskowym oraz redaktorem naczelnym tygodnika „Słowo Katolickie”, a także dyrektorem bursy przy Seminarium Duchownym w Łodzi. W tym samym roku powołano go do Diecezjalnej Rady Administracyjnej Mienia Kościelnego jako członka, a w 1938 do roli sędziego prosynodalnego.

W obliczu II wojny światowej znalazł się w niebezpiecznej sytuacji. Aresztowany 8 września 1939 roku, był przetrzymywany w różnych lokalizacjach, w końcu zwolniono go po kilku tygodniach. Drugi raz aresztowany w maju 1941 roku, został wywieziony z biskupem Włodzimierzem Jasińskim do Szczawina, a następnie trafił do klasztoru Reformatów w Bieczu, skąd został uwolniony dopiero w listopadzie 1944 roku.

Po zakończeniu wojny, osiedlił się w Piotrkowie, a w latach 1945-1950 był proboszczem parafii św. Franciszka z Asyżu w Łodzi, gdzie zainicjował proces odbudowy kościoła. W 1946 roku nadano mu tytuł prałata scholastyka, a pięć lat później prałata archidiakona Katedralnej Kapituły Łódzkiej. Zmarł 8 kwietnia 1955 roku w Łodzi, a jego miejsce spoczynku to część rzymskokatolicka Starego Cmentarza

Po jego śmierci, dla uhonorowania jego zasług, w kościele św. Jacka i św. Doroty w Piotrkowie Trybunalskim umieszczono tablicę pamiątkową.

Publikacje

Stanisław Szabelski był znanym autorem, którego prace miały znaczący wpływ na rozwój polskiej literatury i pedagogiki. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przegląd jego publikacji:

• starożytne miasto Piotrków (1909, współautor: Wincentu Konarzewski),
• wspomnienia z pracy pedagogicznej na terenie Konina (brak roku wydania, Konin).

---

Oceń: Stanisław Szabelski

---