Częstochowa Stradom to niezwykle ważny punkt komunikacyjny w regionie, stanowiący drugą co do wielkości stację kolejową w mieście. Znajduje się w dzielnicy Stradom, a obok niej leży także dzielnica Podjasnogórska, która do 2004 roku była częścią Stradomia.
Dworzec w Stradomiu, sklasyfikowany jako stacja kategorii „A” (aglomeracyjny), odgrywa kluczową rolę w lokalnym systemie transportowym. Warto podkreślić, że w roku 2018 jego obsługa wynosiła około 1000–1500 pasażerów dziennie, co świadczy o jego znaczeniu oraz popularności wśród mieszkańców i turystów.
Ruch pasażerski
W niniejszym opracowaniu przedstawiamy istotne informacje dotyczące ruchu pasażerskiego w Częstochowej oraz w rejonie Stradomia.
Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
---|---|
2018 | 1 000 do 1 500 |
2022 | 1 300 |
Gmach stacyjny
Gmach stacyjny w Częstochowie Stradom charakteryzuje się dwubryłową konstrukcją. Cały budynek ma podpiwniczenie, a jego główna część to trzykondygnacyjna struktura. Po wschodniej stronie obiektu znajduje się jednokondygnacyjna dobudówka, która pełni funkcję kotłowni.
Budynek został zbudowany z otynkowanej cegły, a część fasady została pokryta płytami z piaskowca. Jego strop wykonany jest z żelbetu, a wewnętrzne ściany wzniesiono z cegły ceramicznej oraz zaprawy wapiennej, po czym zostały otynkowane. Zadaszenie jest drewniane i pokryte blachą.
Jeśli chodzi o pojemność, kubatura tego budynku wynosi 7756 m³, natomiast powierzchnia użytkowa wynosi 1466 m².
Obecnie w tym obiekcie mieści się również Muzeum Historii Kolei, bufet oraz firma usługowa, co podkreśla wielofunkcyjność i znaczenie tej przestrzeni w lokalnej społeczności.
Historia
W 1903 roku uruchomiono linię kolejową Częstochowa–Herby, co skutkowało budową dworca Stradom w okolicach ul. Kościelnej, obecnie znanej jako ul. Loretańska. Niestety, oryginalny budynek dworca nie przetrwał do naszych czasów. W 1911 roku, po przedłużeniu linii do Kielc i przebudowie na szerokotorową, dworzec został przeniesiony do obecnej lokalizacji. Po II wojnie światowej budynek został podwyższony o jedno piętro, natomiast wieża zlikwidowana, a ceglana i kamienna elewacja otynkowana. Przed VI Światowym Dniem Młodzieży, w 1991 roku, dokonano przebudowy holu dworcowego, a portal wejściowy od strony miasta obłożono piaskowcem.
W sąsiedztwie dworca zbudowano nastawnię w latach 80. XX wieku, przeznaczoną do obsługi urządzeń przekaźnikowych. W 2003 roku usunięto mechaniczne urządzenia sterujące ruchem, które zastąpiono nowoczesnym systemem komputerowym umieszczonym w nastawni. W tym samym roku na peronach zainstalowano pragotronowy system informacji pasażerskiej, a ściany poczekalni wyłożono piaskowcem. Jednakże, we wrześniu 2009 roku, kasę biletową zamknięto.
W tym samym roku na stacji odkryto ludzkie szczątki, które najprawdopodobniej datowane są na czasy II wojny światowej. W dniu 7 lipca Instytut Pamięci Narodowej poinformował o odnalezieniu czterech szkieletów. Według badaczy, ofiary te zmarły w wyniku nieludzkiego traktowania podczas transportu kolejowego. Dalsze badania przeprowadzone w maju i sierpniu 2010 roku wykazały, że liczba ofiar wynosiła szesnaście. Pochowano je we wspólnym grobie na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Radomskiej.
W lutym 2013 roku PKP SA ogłosiły przetarg na opracowanie projektu remontu dworca, a prace budowlane miały być zapowiedziane na koniec roku. Chociaż daty zakończenia remontu nie podano, zakładano, że nastąpi to po uruchomieniu protezy koniecpolskiej. Plany remontowe zawierały wymianę dachu, okien, drzwi oraz instalacji wodnej, kanalizacyjnej i elektrycznej, jak również modernizację parkingu i elewacji, a także przystosowanie toalet dla osób niepełnosprawnych. Jednakże, pod koniec grudnia 2013 roku, PKP SA zrezygnowały z remontu dworca, z uwagi na rezygnację Miejskiego Zarządu Dróg i Transportu z przejęcia obiektu oraz zbyt dobry stan techniczny budynku. Ostatecznie plany ograniczono do odnowienia peronów, co zrealizowały PKP Polskie Linie Kolejowe.
W sierpniu 2014 roku temat remontu dworca odżył, obejmując renowację elewacji, wymianę okien i drzwi, naprawę dachu, holu dworca oraz toalet. W ramach prac wykonano także termomodernizację elewacji, odnowiono wnętrze, a poczekalnia została wyposażona w nowe ławki. Powstała również kasa PKP IC. Dodatkowo, zrealizowano budowę nowych peronów, wyposażając je w wiaty, ławki oraz tablice z rozkładami jazdy. Podczas remontu peron pierwszy został skrócony z 340 do 180 m, a peron drugi z 400 do 350 m.
Od 14 grudnia 2014 roku na stacji Częstochowa Stradom zaczęły się zatrzymywać pociągi kategorii Express InterCity Premium, obsługiwane składami ED250 Pendolino. W październiku 2015 r. PKP PLK ogłosiły plany dotyczące budowy tunelu do drugiego peronu oraz zadaszenia peronów, a także przejścia od hali dworca do wejścia do tunelu. Przetarg ogłoszono w połowie lutego 2016 r. Prace związane z budową tunelu rozpoczęły się pod koniec marca 2016 r. Tuż przed zbliżającymi się Światowymi Dniami Młodzieży, 20 lipca, oddano do użytku tunel z zadaszeniem drugiego peronu, a zadaszenie pierwszego oraz przejście do budynku dworca ukończono jesienią 2016 roku. Całkowity koszt inwestycji na stacji Stradom wyniósł 6,4 mln zł.
W 2021 r. PKP PLK zwiększyły wiatę na peronie nr 2 o 50 metrów oraz dobudowano dwie nowe, przeszklone poczekalnie.
Przypisy
- Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 17.09.2023 r.]
- Michał Hyra: Częstochowski dworzec Stradom zmieni się nie do poznania. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 28.10.2015 r. [dostęp 28.10.2015 r.]
- Częstochowa Stradom. Tunel pod torami jest niezbędny [ZDJĘCIA]. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 14.12.2015 r. [dostęp 14.12.2015 r.]
- JakubJ. Madrjas JakubJ., Częstochowa Stradom: Jest przetarg na tunel pod torami [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 13.02.2016 r.]
- PKP Częstochowa. Już kopią tunel na Stradomiu [ZDJĘCIA] [online], czestochowa.wyborcza.pl [dostęp 25.03.2016 r.]
- MichałM. Hyra MichałM., Przygotowania do ŚDM. Tunel pod torami na dworcu Częstochowa Stradom już gotowy [online], czestochowa.wyborcza.pl, 19.07.2016 r. [dostęp 19.07.2016 r.]
- Częstochowa Stradom. Efektowna wiata na peronie 1 [online], czestochowa.wyborcza.pl, 21.10.2016 r. [dostęp 21.10.2016 r.]
- Kolejarze na dworcu Częstochowa Stradom budują jeszcze większą wiatę dla pasażerów [online], czestochowa.wyborcza.pl, 28.07.2021 r. [dostęp 28.07.2021 r.]
- Wymiana pasażerska – Dane o stacjach 2018. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 28.01.2020 r.]
- Michał Hyra: Mamy w Częstochowie dworzec klasy premium. Ale nie jest to Stradom. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 19.08.2015 r. [dostęp 21.08.2015 r.]
- Tomasz Haładyj: Dworzec kolejowy na Stradomiu będzie musiał obejść się bez remontu. Gazeta.pl Częstochowa, 30.12.2013 r. [dostęp 08.03.2014 r.]
- Odnowią dworzec na przyjazd Pendolino. [w:] Kurier Kolejowy [on-line]. 22.08.2014 r. [dostęp 24.08.2014 r.]
- Pendolino w Częstochowie. Na nowy pociąg czekał wyremontowany dworzec na Stradomiu. dziennikzachodni.pl, 14.12.2014 r. [dostęp 06.09.2016 r.]
- Dominik Wójcik: Częstochowa Stradom: Dworzec już gotowy, stacja niemalże. [w:] Rynek Kolejowy [on-line]. ZDG TOR Sp. z o.o., 26.12.2014 r. [dostęp 02.01.2015 r.]
- Częstochowa/ Zakończona ekshumacja przy dworcu Stradom. [w:] PAP [on-line]. Dzieje.pl - portal historyczny, 23.08.2010 r. [dostęp 22.03.2013 r.]
- Tomasz Haładyj: Czekając na szybki pociąg Pendolino, remontujemy zapyziały dworzec Stradom. [w:] Gazeta Wyborcza Częstochowa [on-line]. Gazeta.pl, 01.03.2013 r. [dostęp 22.03.2013 r.]
- Departemnt Inwestycji PKP SA: SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA POSTĘPOWANIA O UDZIELENIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO W TRYBIE PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO NA OPRACOWANIE DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ PRZEBUDOWA DWORCA KOLEJOWEGO CZĘSTOCHOWA STRADOM. Polskie Koleje Państwowe SA. [dostęp 23.03.2013 r.]
- UCHWAŁA Nr 318/XXVIII/2004 Rady Miasta Częstochowy z dnia 15.03.2004 r. w sprawie utworzenia Dzielnic oraz nadania im Statutów.
- Historia kolejowych podróży z Częstochowy. Onet.Wiadomości.
- a b c d Częstochowa Stradom w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
Pozostałe obiekty w kategorii "Stacje i przystanki":
Częstochowa (stacja kolejowa) | Częstochowa Gnaszyn | Częstochowa Towarowa | Częstochowa Aniołów | Częstochowa Mirów | Częstochowa RakówOceń: Częstochowa Stradom