Atrakcyjnym miejscem dla miłośników przyrody i geomorfologii jest schronisko w skale Jaś i Małgosia. Mieści się ono w obszarze osiedla Mirów, które należy do Częstochowy. Usytuowane jest na prawym brzegu rzeki Warta, w pobliżu tapicerskiego zakładu produkcyjnego, co czyni je dostępnym dla turystów.
Pod względem geograficznym, obszar, w którym znajduje się to schronisko, przynależy do Równiny Janowskiej, położonej na Wyżynie Częstochowskiej. Skały Jaś i Małgosia, które są charakterystycznym punktem tego rejonu, mają obok siebie zjawisko geomorfologiczne, jakim jest Balikowa Skała, znajdująca się na lewym brzegu rzeki Warta.
Wspólnie te skały formują imponującą Bramę Mirowską, co nadaje temu miejscu wyjątkowego charakteru. Dawne nazwy tego schroniska są nie tylko ciekawostką, ale również odzwierciedleniem kulturowego i naturalnego znaczenia, jakie odgrywają w regionie.
Opis obiektu
Obiekt, który opisujemy, to schronisko w Skale Jaś i Małgosia, którego dwa główne wejścia są usytuowane w różnych częściach skały. Wschodnia część, bardziej precyzyjnie określona jako ENE, oraz północno-zachodnia podstawa skały to miejsca, gdzie można znaleźć te otwory. Poza tymi dwoma głównymi wejściami, schronisko dysponuje także dodatkowymi, mniejszymi prześwitami.
Największy z otworów, ten wschodni, charakteryzuje się szerokością wynoszącą 2,5 m i wysokością 0,5 m. Z kolei otwór północno-zachodni ma szerokość 1,3 m i również wysokość 0,5 m, a jego umiejscowienie to 3 m nad podstawą. Schronisko to powstało w późnojurajskich wapieniach na skutek krzyżujących się pęknięć; jedno z nich ma orientację pionową, a drugie poziomą.
W głębi schroniska, za otworami, znajduje się niewielkie pomieszczenie, które ma wymiary 3 × 4 m. Jednak jego wysokość to tylko 0,7 m, co sprawia, że nie jest ono zbyt przestronne. Wnętrze schroniska charakteryzuje się korozją na ścianach, które mają liczne wymycia oraz wnęki, a brak jest jakichkolwiek nacieków mineralnych.
Jedynie przy wschodnim otworze można zauważyć niewielkie nagromadzenie próchnicznego namuliska, podczas gdy w pozostałej części spąg pozostaje kamienisty. Schronisko jest generalnie suche i w całości widne. Niestety, nie stwierdzono obecności flory, a także nie zaobserwowano tam żadnych zwierząt.
Historia poznania
Schronisko znane było od wielu lat. W 1934 roku J. Premik opisał je w swoich pracach, pisząc: „Dolina rzeki na tym odcinku ma charakter rzeki przełomowej. Płynie ona tutaj wartko wśród nagich i poszarpanych skał wapiennych, które rozpadają się w fantastyczne kształty, kominy i iglice. Tu i ówdzie na przepaścistym jasnym brzegu wapiennym widnieją czarne plamy tajemniczych grot”.
W 1986 roku schronisko było również wspomniane przez M. Szelerewicza oraz A. Górnego. Z kolei plan samego schroniska został opracowany przez J. Zygmunta w 2013 roku.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Edycja Świętego Pawła | Jaskinia na Kamieniu | Pałac Ślubów w Częstochowie | Dawny budynek poczty głównej w Częstochowie | Galeria Jurajska | Stary Zajazd w Częstochowie | Ochotnicza Straż Pożarna w Częstochowie | TON Błeszno CzęstochowaOceń: Schronisko w Skale Jaś i Małgosia