Ratusz w Częstochowie to niezwykle interesujący obiekt architektoniczny, zlokalizowany w śródmieściu. Jego adres znajduje się przy pl. Władysława Biegańskiego, co czyni go centralnym punktem tego regionu.
Obiekt ten, zbudowany w stylu klasycystycznym, został wzniesiony w latach 1828–1836 na podstawie projektu Franciszka Reinsteina. Warto podkreślić, że ratusz przeszedł przebudowę w 1908 roku, co miało na celu ulepszenie jego estetyki oraz funkcjonalności.
Ratusz w Częstochowie znajduje się na liście zabytków, jako że został wpisany do rejestru w 1960 roku, co potwierdza jego historyczne i kulturowe znaczenie w regionie.
Historia
Pierwotnie w Częstochowie funkcjonowały dwa odrębne miasta – Stara i Nowa Częstochowa, z osobnymi ratuszami w każdym z nich. Niestety, ratusz Nowej Częstochowy uległ zniszczeniu, prawdopodobnie w trakcie konfederacji barskiej, a ratusz Starej Częstochowy został zniszczony w czasach wojen napoleońskich. Obecny ratusz powstał w latach 1828–1836, po połączeniu obu miast, według projektu Franciszka Reinsteina, architekta województwa kaliskiego. Koszt budowy wyniósł 45.000 ówczesnych złotych. Już w 1841 roku otoczono teren ratusza podmurowanym parkanem.
Pierwsze piętro ratusza były przeznaczone na mieszkania dla urzędników, podczas gdy parter pełnił funkcje biurowe. W pawilonach znajdujących się po obu stronach budynku utworzono areszty, jednakże w 1849 jeden z nich przekształcono na mieszkanie dla kasjera miejskiego. W drugim zachowano celę oraz pomieszczenie odwachu.
Ratusz usytuowany jest po południowej stronie pl. Władysława Biegańskiego, dokładnie w połowie drogi między rynkami obu dawnych miast. Jest to budowla piętrowa, murowana, reprezentująca styl późnoklasycystyczny. Jego pierwotny kształt był kwadratowy, z dwoma bocznymi pawilonami.
W odpowiedzi na wizytę cesarza w 1854 roku, przeprowadzono remont elewacji budynku. W wyniku przebudowy w 1908 roku ratusz zmienił się w bryłę wydłużonego prostokąta z ryzalitami w narożnikach oraz okrągłą, dwukondygnacyjną wieżą, która zwieńczona została gzymsem i tarasowatym dachem ozdobionym żelazną balustradą. Nadwieżą umieszczono tarcze zegarowe. W starszej części budynku znajdowało się dwutraktowe wnętrze z sieniem na osi i jednobiegowymi schodami prowadzącymi na piętro.
Obok ratusza znajdowały się niegdyś pomieszczenia więzienne i odwach. Do dzisiaj zachowało się pomieszczenie z odwachu po stronie zachodniej, które również reprezentuje późnoklasycyzm. Początkowo miało ono kształt podkowy, lecz po licznych przekształceniach zbliżyło się do formy kwadratowej. W 1959 roku Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Częstochowie przekazało ratusz na cele muzealne. Od 1967 roku ratusz oraz odwach stanowią siedzibę Muzeum Częstochowskiego.
W kwietniu 2004 roku rozpoczął się gruntowny remont całego zespołu budynków ratusza, który trwał dwa lata. Uroczyste otwarcie budynku miało miejsce 16 maja 2006 roku. W ramach prac dostosowano go do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a także wyeksponowano zabytkowe piwnice i klatki schodowe. Na wieży zainstalowano punkt widokowy, co dodatkowo wzbogaciło ofertę ratusza. Cały zespół budynków zyskał również jednolitą elewację.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 24.08.2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 27.09.2023 r.]
- Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964.
Pozostałe obiekty w kategorii "Instytucje i organizacje rządowe":
Archiwum Państwowe w Częstochowie | Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie | Placówka Straży Granicznej w Częstochowie | Sąd Okręgowy w CzęstochowieOceń: Ratusz w Częstochowie