Mikołaj Małecki

---

Wykształcenie

W latach 2002–2005 Mikołaj Małecki uczęszczał do IX Liceum Ogólnokształcącego im. C.K. Norwida w Częstochowie, gdzie zdobył podstawy wiedzy ogólnej. Następnie w 2010 roku ukończył Uniwersytet Jagielloński, otrzymując tytuł magistra prawa. Temat jego pracy magisterskiej brzmiał: Problem „bezpośredniego” zmierzania do dokonania czynu zabronionego na gruncie art. 13 § 1 k.k.

W toku studiów Małecki aktywnie uczestniczył w działalności prawnej, będąc członkiem Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa UJ w latach 2007–2013. Regularnie prowadził zajęcia z zakresu prawa karnego, co znacząco wzbogaciło jego doświadczenie w tej dziedzinie.

W 2010 roku na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie uzyskał licencjat z filozofii, pisząc pracę na temat „Mojra w myśli przedsokratejskiej”. Jego dalsza edukacja doprowadziła do obrony doktoratu na Uniwersytecie Jagiellońskim w 2013 roku, gdzie jego praca dotyczyła tematu Odpowiedzialność karna za przygotowanie do przestępstwa. Analiza dogmatyczna na gruncie polskiego kodeksu karnego z 1997 r., napisana pod kierunkiem Andrzeja Zolla, uzyskała wysokie oceny od recenzentów, w tym prof. Włodzimierza Wróbla oraz prof. Agnieszki Liszewskiej.

W 2020 roku Mikołaj Małecki uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne za swoją monografię zatytułowaną Przypisanie winy. Podstawy teorii ekskulpantów, która przyczyniła się do jego renomy w środowisku akademickim.

Działalność naukowa

Od 2013 roku Mikołaj Małecki jest zawodowo związany z Katedrą Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie początkowo pełnił rolę asystenta (2013–2016), a od 2016 roku jest adiunktem. Jego aktywność na uczelni obejmuje wiele różnych ról, w tym rzecznika dyscyplinarnego Rektora UJ ds. nauczycieli akademickich (od 2021), a wcześniej również ds. studentów i doktorantów (2016–2020). Uczestniczył w zespołach wdrażających ważne zmiany w dziedzinie szkolnictwa wyższego i nauki na Wydziale Prawa i Administracji UJ (2018–2019) oraz pełnił funkcję sekretarza zespołu odpowiedzialnego za reformę studiów prawniczych przy Dziekanie WPiA UJ (od 2019).

W swojej dotychczasowej karierze opublikował setki tekstów skupiających się na prawie karnym. Jego prace ukazywały się w renomowanych czasopismach i wydawnictwach naukowych, w tym takich jak Cambridge University Press, Wolters Kluwer Polska, C.H. Beck, „Państwo i Prawo”, „Orzecznictwo Sądów Polskich” oraz „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”.

Mikołaj Małecki ma bogate doświadczenie redakcyjne; był redaktorem prowadzącym, a także sekretarzem „Czasopisma Prawa Karnego i Nauk Penalnych” (2015–2020) oraz zajmował stanowisko redaktora prowadzącego „Przeglądu Konstytucyjnego” w latach 2017-2021. Jest także współzałożycielem oraz redaktorem naczelnym rocznika „Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki” (2011–2017), a ponadto pełnił rolę redaktora tematycznego w czasopiśmie „Paragraf na Drodze” (2012-2020). Od 2017 roku jest redaktorem naczelnym czasopisma „Karne24.com”, które popularyzuje wiedzę o prawie.

Od 2014 roku Mikołaj Małecki jest również prezesem Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego Fundacja, gdzie kieruje pracami wydawnictwa naukowego, które jest uznawane w wykazie wydawców naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na poziomie I. Jako ekspert, uczestniczył w przygotowaniu licznych ekspertyz publikowanych w ramach działalności KIPK.

Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na fundamentalnych zagadnieniach odpowiedzialności karnej, takich jak wina i formy popełnienia przestępstwa, a także na filozoficznych i teoretycznych aspektach prawa karnego.

Działalność publiczna

Małecki jest ważnym popularyzatorem wiedzy prawnej, a także publicystą oraz komentatorem aktualnych zagadnień związanych z prawem. Od 2012 roku prowadzi blog zatytułowany „Dogmaty Karnisty”, a od 2015 roku zarządza stroną na Facebooku o tej samej nazwie. W 2018 roku uruchomił internetowy portal „Dogmaty Karnisty” w formie czasopisma.

Wielokrotnie dzielił się swoimi analizami prawnymi w mediach, takich jak TVN24, Fakty (TVN), Polsat News oraz na platformach Tok FM, Dziennik Gazeta Prawna, „Rzeczpospolita”, Gazeta Wyborcza, Gazeta.pl, OKO.press, Interia.pl, Onet.pl i Wirtualna Polska.

W dniu 15 czerwca 2019 roku, Ministerstwo Sprawiedliwości, pod przewodnictwem Zbigniewa Ziobry, ogłosiło zamiar złożenia pozwu przeciwko Małeckiemu oraz innym karnistom z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powodem miała być treść ekspertyzy naukowej dotyczącej zmian w prawie karnym. W oświadczeniu Ministerstwa zaznaczono, że naukowcy będą oskarżeni o „kłamstwo”. Ta zapowiedź wzbudziła duże zainteresowanie mediów oraz reakcje środowiska naukowego i publicznego.

Jednak w wyniku interwencji Jarosława Kaczyńskiego, Ministerstwo wycofało swoją decyzję w ciągu dwóch dni, 17 czerwca 2019 roku. Małecki, w ramach ekspertyz KIPK, wraz z kolegami z UJ, wskazywał, że uchwalona 16 maja 2019 roku nowelizacja prawa karnego zawiera wiele nieprawidłowości i prowadzi do depenalizacji niektórych czynów związanych z pedofilią. Minister Ziobro potwierdził, że ekspertyza zawiera „kłamstwa dotyczące kar za pedofilię”. Mimo to, w Senacie, podjęto decyzję o cofnięciu kontrowersyjnego przepisu.

Małecki był jednym z sygnatariuszy listu adresowanego do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, w którym 158 przedstawicieli nauk penalnych apelowali o zawetowanie nowelizacji prawa karnego uchwalonej 13 czerwca 2019 roku, wskazując na jej niezgodność z Konstytucją. Kierowany przez Małeckiego Krakowski Instytut Prawa Karnego wcześniej zwracał uwagę na niekonstytucyjność nowelizacji. Ostatecznie, Prezydent skierował ją do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny, który 14 lipca 2020 roku orzekł, że nowelizacja jest sprzeczna z ustawą zasadniczą i nie weszła w życie.

W 2020 roku Małecki, we współpracy z karnistami z UJ, krytycznie ocenił zmiany zawarte w tzw. antycovidowej Tarczy 4.0, które prowadziły do zaostrzenia kar w przypadku wielu przestępstw, w tym nielegalnej aborcji oraz nieumyślnych błędów medycznych. Ministerstwo Sprawiedliwości zareagowało, zapowiadając podjęcie kroków prawnych przeciwko mediom, takim jak Fakt TVN oraz portal Gazeta.pl. Po sprawie pozew ministra sprawiedliwości przeciw redaktorowi naczelnemu TVN24.pl został prawomocnie oddalony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie. Wiceminister Marcin Warchoł oskarżył Małeckiego o „perfidne i cyniczne kłamstwo” związane z nowelizacją przepisu w kodeksie karnym.

Małecki także krytykował aspekty prawne wyborów kopertowych, które miały odbyć się 10 maja 2020 roku. Zgłaszał wątpliwości co do legalności wyborów prezydenckich przeprowadzonych 28 czerwca 2020 roku, podnosząc kwestie dotyczące braku podstawy prawnej oraz niepewnej sytuacji sędziów w kontekście kryzysu wokół Sądu Najwyższego.

Był również sygnatariuszem apelu 173 przedstawicieli nauk penalnych do Prezydenta Andrzeja Dudy, w którym argumentowano, że nowelizacja prawa karnego uchwalona 7 lipca 2022 roku prowadzi do cofnięcia polskiego prawa karnego do okresu PRL.

Nagrody i wyróżnienia

W ciągu swojej kariery Mikołaj Małecki zdobył szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, które podkreślają jego osiągnięcia w dziedzinie nauki i dydaktyki. Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznano mu za wybitne osiągnięcia w 2009 roku, a następnie otrzymał kolejne stypendium dla młodych naukowców w latach 2019–2022.

Również ważnym osiągnięciem jest zajęcie 9. miejsca w rankingu 50 najbardziej wpływowych prawników w Polsce w 2019 roku oraz 41. miejsca w 2020 roku, które ogłoszone zostało przez „Dziennik Gazetę Prawną”. Oprócz tego, w 2019 roku brał udział w finale konkursu Popularyzator Nauki, organizowanego przez serwis PAP, Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Jednym z jego kluczowych osiągnięć jest książka zatytułowana Przygotowanie do przestępstwa. Analiza dogmatycznoprawna, która została wyróżniona w prestiżowym konkursie Wolters Kluwer oraz Przeglądu Sądowego. Książka ta zdobyła uznanie jako najbardziej przydatna w praktyce wymiaru sprawiedliwości w 2018 roku.

Na Uniwersytecie Jagiellońskim Mikołaj Małecki był wielokrotnie nagradzany za swoją dydaktykę i jakość pracy, a także odznaczany przez Rektora za osiągnięcia naukowe i organizacyjne, co świadczy o jego zaangażowaniu i profesjonalizmie w obszarze edukacji.

Wybrane publikacje książkowe

Oto wybrane publikacje Mikołaja Małeckiego, które wpisują się w obszar badań naukowych z zakresu prawa:

• Mikołaj Małecki: Przygotowanie do przestępstwa. Analiza dogmatycznoprawna. Warszawa: Wolters Kluwer, 2016, s. 397. ISBN 978-83-264-9926-5,
• Mikołaj Małecki: Przypisanie winy. Podstawy teorii ekskulpantów. Kraków: Krakowski Instytut Prawa Karnego Fundacja, 2019, s. 287. ISBN 978-83-953835-0-2,
• Mikołaj Małecki, Daniel Kwiatkowski: Restrykcje stanu epidemii. Kraków: Krakowski Instytut Prawa Karnego Fundacja, 2020, s. 82. ISBN 978-83-953835-8-8,
• Mikołaj Małecki, Marek Sławiński: Guilt in Criminal Law: Guilt in Us or in the Stars?. W: Bartosz Brożek, Jaap Hage, Nicole Vincent: Law and Mind. A Survey of Law and the Cognitive Sciences. Cambridge: Cambridge University Press, 2021, s. 289-316. DOI: 10.1017/9781108623056.014. ISBN 978-1-108-48600-2.

---

Oceń: Mikołaj Małecki

---