Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, który pierwotnie znany był jako Teatr Rozmaitości, a później jako Teatr Miejski Kameralny, jest państwowym teatrem usytuowanym w sercu Częstochowy przy ulicy Kilińskiego 15. Budynek teatru powstał w latach 1928–1931 i od samego początku przyciąga miłośników sztuki scenicznej.
Ważnym momentem w historii tej instytucji była modernizacja oraz rozbudowa, które miały miejsce w latach 1979–1984. W ramach tych działań, teatr zyskał nowe oblicze, oferując widzom jeszcze bardziej atrakcyjne warunki do obcowania ze sztuką.
Teatr im. Adama Mickiewicza dysponuje wieloma scenami, co czyni go miejscem o dużej różnorodności artystycznej. W skład obiektów wchodzą: duża scena, scena kameralna, scena Histrion oraz Foyer im. Marka Perepeczki, co pozwala na organizację różnorodnych wydarzeń kulturalnych.
Teatr jest również organizatorem wielu interesujących przedsięwzięć, takich jak Przegląd Przedstawień Istotnych pod nazwą „Przez dotyk”, Przegląd Zespołów Teatralnych Szkół Średnich oraz przegląd dla najmłodszych – „Dziecięca Kraina Wrażliwości”. Co roku Częstochowa staje się także miejscem Nocy Kulturalnej, w którą teatr aktywnie się angażuje, oferując mieszkańcom bogaty program artystyczny.
Historia
W sezonie 1926/1927 właściciel sali Reduty na ulicy Katedralnej, R. Szpigelman, uzyskał zgodę władz miejskich na adaptację tej przestrzeni na potrzeby teatru, inwestując w to własne środki finansowe. Częstochowski aktor Jan Otrembski zdobył licencję z ZASP na prowadzenie tego miejsca, skompletował zespół aktorski, a na organizację teatru przeznaczył wszystkie swoje oszczędności, które opiewały na kwotę 6 tysięcy złotych. W dniu 15 marca 1927 roku odbyło się otwarcie Teatru Miejskiego Rozmaitości, które zainaugurowano premierą sztuki Śluby panieńskie Aleksandra Fredry.
Jeszcze w tym samym roku, we wrześniu, nowy teatr przyjął nazwę: Teatr Miejski Rozmaitości. Na scenie tego przybytku gościli m.in. Juliusz Osterwa z zespołem warszawskiej Reduty, Stefan Jaracz oraz Karol Adwentowicz. W październiku 1928 roku powstała spółka akcyjna Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Teatru w Częstochowie S.A., powołana z inicjatywy Jana Otrembskiego oraz starosty częstochowskiego Kazimierza Kühna. Zaczęto budowę nowego gmachu teatralnego na placu, zakupionym przez Towarzystwo na rogu ulic Kilińskiego i Jasnogórskiej, a projekt architektoniczny przygotowali warszawscy architekci Józef Krupa i Teodor Łapiński.
W kolejnych latach na deskach teatrów w Częstochowie pojawiali się również znani artyści, m.in. Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo, Józef Węgrzyn, Kazimierz Krukowski oraz Wanda Siemaszkowa. Niestety, w 1930 roku Teatr Rozmaitości został zamknięty z powodu obaw o bezpieczeństwo widzów w dotychczasowej siedzibie. Następnie, w lipcu 1931 roku, otwarto Teatr Miejski Kameralny w nieukończonej części gmachu przy ul. Kilińskiego, pod dyrekcją Jana Otrembskiego i A. Piekarskiego.
W 1933 roku Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Teatru zostało zlikwidowane z powodu kryzysu finansowego. Gmach teatr jako największy dług został zlicytowany, a głównym wierzycielem była Komunalna Kasa Oszczędności. W latach 1932-1935, pod kierownictwem Iwo Galla, Teatr Miejski Kameralny zrealizował ponad 60 premier. Spektakl Sędziowie, będący inscenizacją dzieła Stanisława Wyspiańskiego, został wyróżniony na konkursie ogłoszonym przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z okazji 25-lecia śmierci artysty.
W drugiej połowie lat 30. teatr jeszcze bardziej się rozwijał, a znani aktorzy, tacy jak Franciszek Brodniewicz, Mariusz Maszyński, Eugeniusz Bodo, występowali na jego scenie. W tym samym okresie istniała jednak realna groźba ruiny nieukończonej górnej części budynku. W 1937 roku Zarząd Miejski w Częstochowie zdecydował się na wykup budynku, a Komunalna Kasa Oszczędności udzieliła pożyczki na jego przebudowę. W 1938 roku zakończono prace budowlane i zainaugurowano działalność „Wielkiej” sceny. Wtedy też Kazimierz Brodzikowski i Tadeusz Krotke założyli spółkę pod nazwą Teatr Miejski w Częstochowie spółka z o.o.
Okupacja niemiecka przyniosła znaczne zniszczenia gmachu teatru, jednak już w 1945 roku, grupa aktorów pod przewodnictwem Tadeusza Krotke, zdołała przywrócić budynek do stanu używalności. W lutym 1945 roku na scenie teatrze odbył się pierwszy program estradowy, a w kwietniu miała miejsce premierowa sztuka: Uciekła mi przepióreczka Stefana Żeromskiego, wyreżyserowana przez A. Kwiatkowskiego i zrealizowana w scenografii W. Wagnera.
W sezonie 1945/1946 teatr zdobył stabilizację finansową oraz regularny zespół aktorski. W 1949 roku odbyło się upaństwowienie instytucji. To, co nastąpiło później, związane z nasileniem realizmu socjalistycznego, spowodowało spadek poziomu artystycznego i dramatyczny wzrost w inflacji zredukował frekwencję. W 1951 roku dyrektorem teatru został Edmund Kron, który nadał nowy kierunek jego działalności, stawiając na klasyczne i romantyczne inscenizacje.
W dniu 13 listopada 1956 roku, na mocy zarządzenia Ministerstwa Kultury i Sztuki, teatr otrzymał imię Adama Mickiewicza. Uroczystość ta miała swoje zwieńczenie w premierze Konfederatów barskich. Dwa lata później, dzięki inicjatywie Edmunda Krona, oddano do użytku Dom Aktora. W latach 1962-1966, pod dyrekcją Augusta Kowalczyka, repertuar teatru skupił się na współczesnych sztukach polskich. Na deskach zrealizowano wiele premier i debiutów dramaturgicznych, w tym Garść piasku i Dzień oczyszczeniaJerzego Przeździeckiego, oraz Ktoś nowy Marka Domańskiego. Sztuka KanadaJana Kurczaba zdobyła I miejsce podczas Śląskiej Wiosny Teatralnej w 1963 roku.
W latach 1966-1976 dyrekcja Andrzeja Uramowicza przyniosła stabilizację w działalności artystycznej, prezentując różnorodny repertuar zarówno komediowy, jak i dramatyczny. Następnie, 1 września 1979 roku, rozpoczęła się modernizacja i rozbudowa budynku teatru przy ulicy Kilińskiego. W tym czasie wystawienia miały miejsce w sali Filharmonii Częstochowskiej i innych lokalach społecznych, a zakończenie remontu miało miejsce w 1984 roku, kiedy to odbyła się uroczysta premiera Zemsty Aleksandra Fredry w reżyserii Bogdana Michalika, który objął stanowisko dyrektora artystycznego.
W 1989 roku budynek teatru został wpisany do rejestru zabytków (nr rej. A/631/2020). 10 listopada 2000 roku, w trakcie koncertu operowego Wiesława Ochmana, w foyer teatru odsłonięto kopię obrazu „Portret Adama Mickiewicza na Judahu skale” z 1828 roku, autorstwa Walentego Wańkowicza, której kopię wykonał Jerzy Szajewski.
Dyrektorzy
W historii Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, zarządzanie placówką było powiązane z wieloma wybitnymi dyrektorami, którzy w różny sposób przyczyniali się do jego rozwoju i kształtowania oferty artystycznej. Oto szczegółowa lista ich kadencji:
- 1926–1932: Jan Otrembski,
- 1932–1935: Iwo Gall,
- 1935–1938: Kazimierz Brodzikowski,
- 1938–1939: Kazimierz Brodzikowski, Tadeusz Krotke,
- 1939–1945: okupacja niemiecka, teatr nieczynny,
- 1945–1949: Tadeusz Krotke,
- 1949–1951: Eugeniusz Poreda,
- 1951–1962: Edmund Kron,
- 1962–1966: August Kowalczyk,
- 1966–1976: Andrzej Uramowicz,
- 1976–1982: Tadeusz Bartosik,
- 1982–1984: Andrzej Jurczyński, Wojciech Kopciński (31 grudnia 1983),
- 1984–1988: Bogdan Michalik, Jan Kempa,
- 1988–1990: Tadeusz Kijański, Jan Kempa,
- 1990–1994: Ryszard Krzyszycha,
- 1994–1997: Henryk Talar,
- 1997–2003: Marek Perepeczko,
- 2003–2006: Katarzyna Deszcz,
- 2006: Robert Dorosławski,
- 2006-2018: Piotr Machalica,
- 2018–2021: Magdalena Piekorz,
- 2022: Olaf Lubaszenko,
- od 2022: Magdalena Woch.
Aktorzy
Obecni
W teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie obecnie występują utalentowani artyści, którzy przyczyniają się do tworzenia niezapomnianych przedstawień. Oto lista aktorów, którzy są częścią tej znakomitej sceny:
|
Współpraca
|
Dawni
Historia teatru nie mogłaby być pełna bez wspomnienia o aktorach, którzy na przestrzeni lat współtworzyli jego legendę. Poniżej znajduje się lista tych, którzy niegdyś występovali na tej scenie:
|
|
Najbardziej znane przedstawienia
Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie ma w swoim repertuarze wiele znakomitych przedstawień. W ciągu lat zgromadził różnorodne sztuki, które zdobyły uznanie zarówno wśród publiczności, jak i krytyków. Tekst poniżej przedstawia kolekcję najbardziej znanych przedstawień, które przyczyniły się do jego renomy.
|
|
Wielu z tych tytułów stało się klasykami, które pomimo upływu czasu nie tracą na aktualności i są często wystawiane w teatrach w całym kraju. Ich różnorodność tematyczna oraz bogactwo formy przyciągają widzów i wzbogacają kulturalne życie miasta.
Przypisy
- Gazeta Częstochowska, 2000, nr 41 (474) - Śląska Biblioteka Cyfrowa [online], sbc.org.pl [dostęp 23.01.2022 r.]
- Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 29 kwietnia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 29.04.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane z kulturą":
Cinema City Wolność w Częstochowie | Filharmonia Częstochowska im. Bronisława HubermanaOceń: Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie