Hufiec ZHP Częstochowa stanowi ważną terytorialną wspólnotę składającą się z gromad, drużyn oraz kręgów, a także innych jednostek harcerskich, które są częścią Związku Harcerstwa Polskiego. Działa on na terenie powiatu grodzkiego Częstochowa, obejmując również różne gminy, które znajdują się w powiecie częstochowskim.
Do gmin, w których aktywność hufca jest szczególnie widoczna, zalicza się: Dąbrowa Zielona, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Koniecpol, Konopiska, Kruszyna, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Poczesna, Przyrów, Rędziny oraz Starcza. Hufiec jest domem dla około 900 harcerzy oraz zuchów, którzy aktywnie uczestniczą w licznych wydarzeniach i działaniach.
Wspólnota ta odgrywa kluczową rolę w rozwijaniu wartości harcerskich wśród młodzieży, a także w integracji lokalnych społeczności, organizując różne inicjatywy i przedsięwzięcia.
Historia
Początki harcerstwa w regionie częstochowskim sięgają roku 1912. W dniu 21 października tego roku powstała Drużyna Skautów, która nosiła imię mjr. W. Łukasińskiego i była prowadzona przez Adama Fidziańskiego. Jej zadaniem była mobilizacja harcerzy do walki o niepodległość Polski.
Następnego roku, w wyniku działań ze strony władz rosyjskich, aresztowano i uwięziono w częstochowskim więzieniu wielu starszych członków Drużyny, co było spowodowane ich propolską działalnością. W tym samym roku formowano najpierw żeński zastęp, a 19 października powstała Drużyna Skautek im. J. Poniatowskiego, która miała siedzibę przy żeńskim gimnazjum, obecnie znanym jako I LO im. J. Słowackiego, pod dowództwem Marii Żurkówny.
W momencie wybuchu I wojny światowej, część skautów wstąpiła do Legionów Polskich, a ci, którzy pozostali, angażowali się w różnorodne akcje propagandowe oraz wspierali legionistów. Harcerze z Częstochowy brali udział w wielu ważnych bitwach, takich jak bitwy pod Łowczówkiem, Krzywopłotami, w Karpatach, walczyli o Wilno, Lwów, przeciwko bolszewikom oraz w III powstaniu śląskim.
W jesieni 1914 roku powstała 2. Drużyna Skautów im. Tadeusza Kościuszki w wyniku politycznych nieporozumień. Skupiała ona skautów, którzy byli przychylni ideom Narodowej Demokracji. W 1915 roku stworzono pocztę skautową, a drużyny zaadaptowały się do Polskiej Organizacji Skautowej jako część okręgu VII (męskiego i żeńskiego). Rok później, po zjednoczeniu organizacji harcerskich, drużyny podlegały władzom Naczelnej Komendy Skautowej z siedzibą w Warszawie, operując w ramach ZHP.
W 1917 roku w Częstochowie istniało już pięć drużyn, które od 1923 roku weszły w skład chorągwi zagłębiowskiej. Okres międzywojenny był czasem intensywnego rozwoju duchowego i fizycznego harcerzy, którzy uczestniczyli w różnych zawodach, zlotach oraz wymianach międzynarodowych.
Kiedy nastał sierpień 1939, harcerze zorganizowali Harcerskie Pogotowie Wojenne. Na początku wojny zaangażowali się w pomoc przeciwlotniczą i ochronę przed gazem, pracując na punktach obserwacyjnych oraz w szpitalach. Starsi członkowie harcerstwa wstępowali do Wojska Polskiego. W czasach okupacji harcerze wspierali osoby przebywające w obozach przejściowych.
17 października 1939 roku zainicjowano powstanie Szarych Szeregów, rój (odpowiednik hufca) „Obraz”, który był dowodzony przez Eugeniusza Stasieckiego ps. Piotr Pomian (do 1941 roku, następnie przez Józefa Wyżkowskiego). Początkowo był to twór podległy Pasiece (Komendzie Głównej), a od lat 1943/44 był związany z chorągwią „Warta”. Na terenie Lublińca powstała organizacja Orzeł Biały, skupiająca głównie harcerzy. Na wiosnę 1940 roku w dzielnicy Raków stworzono drugi pluton Szarych Szeregów.
Dzięki współpracy roju z Obwodem Związku Walki Zbrojnej powstały kompanie Szarych Szeregów oraz szkoły podchorążych rezerwy ZWZ i szkoły podoficerskie. Pod koniec 1942 roku reorganizowano struktury Szarych Szeregów na terenie Częstochowy, tworząc trzy grupy w zależności od wieku: Zawiszaki, Grupy Szturmowe oraz Bojowe Szkoły. Na przełomie 1942 i 1943 roku harcerze wspierali uciekinierów z getta oraz dostarczali wsparcie materialne jego mieszkańcom.
Rok 1944 przyniósł zaangażowanie przeszkolonych harcerzy do Armii Krajowej pod dowództwem por. Jerzego Kurpińskiego, a harcerki dołączyły do pomocniczej służby kobiet. Harcerze Szarych Szeregów brali udział w różnorodnych akcjach sabotażowych przez cały okres wojny, a także prowadzili inwentaryzację zdrajców (Dział Oskarżenia Publicznego). Wiele z nich zginęło lub zostało aresztowanych.
W styczniu 1945 roku Szare Szeregi straciły charakter konspiracyjny, a w marcu ustanowiono nowy hufiec. Okres odbudowy harcerstwa trwał do 1949 roku, kiedy władzom niesprzyjająco podchodziły do patriotycznych postaw. Ostatecznie w 1950 roku harcerstwo na ziemi częstochowskiej zostało podporządkowane Związkowi Młodzieży Polskiej, tworząc Miejską Organizację Harcerską ZMP. Ruch antykomunistycznego skautingu rozwijał się poprzez organizacje takie jak Harcerstwo Polskie, Orląt Mścicieli, Ojczyzny-Nauki-Cnoty oraz Polskiej Organizacji Młodzieży – Skaut.
Od 1973 roku hufiec włączył się w struktury Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej. Dwa lata później utworzono Chorągiew Częstochowską. W czasach stalinizmu oraz PRL-u ZHP było podporządkowane władzy, a harcerze włączyli się w pochodach pierwszomajowe i inne akcje. W 1979 roku nadano hufcowi imię 6. Warszawskiego Pułku Zmechanizowanego.
W roku 1981, w wyniku tzw. odnowy harcerstwa, na terenie hufca dokonano powrotu do dawnych tradycji oraz symboliki. W okresie stanu wojennego niektórzy harcerze aktywnie wspierali działalność „Solidarności”. Zmiany gospodarcze oraz społeczne, które nastąpiły w kraju, również wpłynęły na stworzenie alternatywnych organizacji harcerskich w Częstochowie.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty edukacyjne i naukowe":
Biblioteka Główna Politechniki Częstochowskiej | MDK w CzęstochowieOceń: Hufiec ZHP Częstochowa